Rijp zijn kleine ijskristalletjes die zich rondom grassprietjes, plantjes en takjes vormen. Dit ontstaat normaal gesproken tijdens een heldere koude nacht. Naast gewone rijp, bestaat er ook nog ruige rijp. Dit is rijp die gevormd wordt op het moment dat mist en vorst samen voorkomen. De kleine waterdruppeltjes in de lucht worden dan zo koud dat ze, op het moment dat ze ergens tegenaan botsen, bevriezen. Ruige rijp geeft een nog drastischer effect en is dus het mooiste om te fotograferen. Houd het weerbericht dus goed in de gaten en zet je wekker extra vroeg op het moment dat mist en vorst samen worden voorspelt!
Aangezien rijp tijdens een koude nacht wordt gevormd, maar helaas op het moment dat de temperatuur boven 0 graden komt ook weer snel smelt, kan ik het aanraden om vroeg op pad te gaan! De rijp is rond zonsopgang op zijn mooist. Een ander bijkomend voordeel is dat je dan ook van het mooie ochtendlicht gebruik kunt maken. Normaal gesproken bestaan een winterfoto’s vooral uit witte en koele tinten. Nu kan dit ook erg mooi zijn, maar ik ben zelf een groot fan van flink wat kleur in een foto. Zonsopgang zorgt voor warm gekleurd licht, een perfecte aanvulling op de koele tinten. Het landschap knalt er op deze manier nog meer uit!
Daarnaast is het belangrijk om je instellingen, in vergelijking met de instellingen voor normale landschapsfoto’s, iets aan te passen. De belichtingsmeter in de camera heeft namelijk niet door of jij sneeuw of iets anders fotografeert. Om normaal gesproken over of onderbelichting te voorkomen, zorgt je camera ervoor dat de wit, grijs en zwart tinten goed in balans zijn. Je camera gaat eigenlijk uit van een gemiddeld grijze foto. Als je nu een onderwerp met veel wit vast legt, zal je camera dit dus ook naar grijs corrigeren. Het mooie witte landschap zal dus een beetje grauwig ogen. Gelukkig is dit heel gemakkelijk te voorkomen, namelijk door de foto bewust iets over te belichten. Je foto overbelichten kan met behulp van de manuele stand of met de belichtingscompensatie in de diafragma- of sluitertijdvoorkeur standen. Hoeveel je de foto precies moet overbelichten hangt van de hoeveelheid wit in je foto af, probeer dus uit wat bij jou het beste resultaat geeft. Normaal gesproken zal je ongeveer tussen de 1-2 stops moeten overbelichten.
Rijp of rijm is een witte aanslag die soms op gras, struiken en voorwerpen als daken, hekken en auto's wordt aangetroffen. Deze ontstaat bij temperaturen onder nul door de overgang van waterdamp in ijs.
IJskristallen op een grafsteen in Wedde, Groningen
Rijp ontstaat bij voorkeur tijdens een rustige, heldere nacht op voorwerpen, die snel warmte verliezen door uitstraling naar de ruimte. Zodra de temperatuur van het voorwerp onder het vriespunt daalt, gaat de waterdamp direct over in ijskristalletjes, bv. op het raam van buiten geparkeerde auto's na een koude winternacht. Dit proces heet (ver)rijpen of desublimeren.
Rijp kan ook ontstaan doordat de waterdamp bij afkoeling eerst als dauw neerslaat en daarna bevriest. Dit wordt rijm genoemd.
Rijp heeft een kristallijne structuur, meestal in de vorm van naalden, schubben, waaiers of veren, afhankelijk van de vochtigheid van de lucht, de temperatuur, de warmtecapaciteit en warmtegeleiding van het voorwerp en de temperatuur en beweging van de lucht.
Bij mist zweven de fijne waterdruppeltjes in de lucht. Daalt de temperatuur onder nul, dan raken die waterdruppeltjes onderkoeld. Ze bevriezen zodra ze ergens tegenaan botsen. In dat geval spreken de weerkundigen van ruige rijp. Deze vorm van neerslag komt minder vaak voor dan rijp doordat daarvoor behalve vorst ook mist nodig is. Het komt wel op uitgebreidere schaal voor dan rijp en kan de natuur een sprookjesachtig aanzien geven. Wanneer de mist zich geruime tijd weet te handhaven en de temperatuur onder het vriespunt blijft, kan de ruige rijp tot een laagje van enkele centimeters aangroeien. De aangroeiing gaat tegen de richting van de wind in. Bij lichte nevel en geringe wind worden naalden gevormd.[1]
Witte velden na een nacht met vorst. Deze rijp komt het vaakst voor. (foto Martha Kivits)
Om rijp te laten ontstaan, moet de lucht vochtig zijn en koud. De temperatuur van het oppervlak waarop de rijp zich hecht, dient onder het vriespunt te zijn anders kunnen er geen ijskristallen ontstaan. Een autoruit of een grasveld is vaak kouder dan de luchttemperatuur. Daardoor kan er al een rijplaagje op auto's en gras ontstaan terwijl de luchttemperatuur nog (net) boven het vriespunt is.
Optimaal voor rijpvorming is zeer vochtige lucht (relatieve vochtigheid van 90% of meer) en temperaturen onder het vriespunt. Hoe kouder en vochtiger het is, des te dikker is de laag rijp. Waterdamp hecht zich dan aan de voorwerpen, bevriest en verandert in een structuur van naalden, veren en andere ijskristalstructuren. Zodra deze witte laag zichtbaar is, spreken we van rijp. Indien de rijpvorming lang aanhoudt, kan er uiteindelijk een dikke rijplaag van enkele centimeters dikte ontstaan.
Welke soorten rijp zijn er?
In Nederland spreken we doorgaans over twee rijpsoorten, namelijk rijp en ruige rijp.
De fraaie witte landschappen, waarbij ook de bomen helemaal wit worden, ontstaan indien er sprake is van ruige rijp. De lucht is dan zeer vochtig en vaak is er sprake van mist. De waterdruppeltjes van de mist of waterdamp zijn onderkoeld en bevriezen pas zodra ze in aanraking komen met voorwerpen.
De druppeltjes kunnen door de wind in beweging komen. Vooral als mist en vorst zich lang weten te handhaven groeit de rijplaag flink aan en dat in een richting tegen de wind in. Uiteindelijk is een rijpstructuur van enkele centimeters dikte mogelijk.
In deze weersituatie spreken we vaak van aanvriezende mist. De mistdruppeltjes vriezen vast aan voorwerpen. Dat zijn niet alleen bomen, maar kan ook bijvoorbeeld de grond zijn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten