04-06-2019 in mijn tuin:
Deze azuurwaterjuffer had meteen bij het landen al zijn balans gevonden:
Het langlijfje balanceerde nog even met haar vleugels wijd:
Om vervolgens rustig te blijven zitten met ingeklapte vleugels:
Zo lijkt het althans, maar ik weet helemaal niet of dit wel waar is. Hoe zit dat nou eigenlijk met het evenwicht bij insecten? Daar was ik ineens wel nieuwsgierig naar.
Ik dacht, insecten zullen toch ook wel een orgaantje hebben om hun positie tov de zwaartekracht te bepalen. Zoals wij dat bv doen door met onze armen te zwaaaien, of eekhoorns bv hun staart gebruiken.
Ik heb bij Wikipedia kunnen vinden dat libelles, naast de 2 grote samengestelde ogen, die uit 10.000 tot 50.000 facetjes bestaanen die dienen om bewegingen waar te nemen, (het bovenste gedeelte ziet scherp op afstand en het onderste dichtbij) ze ook nog 3 enkelvoudige ogen op de kop hebben die hoogst waarschijnlijk functioneren als een optisch evenwichtsorgaan. Die 3 ocelli (bij-oogjes) kun je op de volgende foto goed zien (3 witte puntjes):
Verder hebben de vleugels aan iedere voorrand aan het uiteinde ook nog een smalle zwarte vleugelcel, dit het pterostigma wordt genoemd. Waarschijnlijk dienen deze pterostigmata om de vleugels tijdens het vliegen meer stabiliteit te geven.
Bij de 2-vleugeligen oftewel Diptera, waaronder ook de zweefvlieg zoals het langlijfje, gaat het weer anders. Zij hebben zgn halters. De halters (ook wel kolfjes genoemd) zijn de tot kleine, soms knotsvormige orgaantjes getransformeerde achtervleugels die uit het achterste deel van het borststuk steken. Ze hebben een functie bij het evenwicht en de vluchtstabilisatie: de halters blijven namelijk in hetzelfde vlak trillen wanneer het insect tijdens de vlucht van richting verandert, waardoor een spanning ontstaat die wordt doorgegeven aan de zenuwcellen, zodat het insect bemerkt dat het afwijkt van de rechte, horizontale vlucht. Maar dat is zo klein, dat wij dat met het blote oog zo niet kunnen waarnemen.
Maar ik blijf me verbazen over de wondere wereld van de insecten. Zo las ik een artkikel van NewScientist waarin zij vermelden dat insecten kunnen bewegen zonder hun spieren te gebruiken. Ze hebben dat bv onderzocht bij sprinkhanen. Ze hebben ontdekt dat zij zichzelf in balans kunnen houden door gebruik te maken van de kracht in hun gewrichten.
Het was al bekend dat sommige insecten energie opsparen in pezen om die als een soort springveer te lanceren om zo bv hoog te kunnen springen. De onderzoekers ontdekten dat ook gewrichten kracht kunnen opslaan. Ze verwijderden de spieren en pezen in geamputeerde poten van enkele soorten sprinkhanen en wandelende takken. De poten van de beestjes veerden na een beweging nog steeds automatisch terug naar hun rustpositie, waaruit dus blijkt dat ook het gewricht kracht uitoefent op het de poot.Normaal gesproken bestaat een beweging uit een samenspel tussen twee antagonisten, tegengestelde spieren. B.v. zoals bij ons mensen de biceps en de triceps. Als de een spant en samentrekt, ontspant de andere spier en vice versa. Bij sommige insecten, zoals sprinkhanen en wandelende takken, zijn sommige spieren veel zwaarder en krachtiger dan hun antagonisten. De onderzoekers onderzochten of er een verband bestaat tussen het verschil in antagonisten en de kracht in gewrichten. Hoe groter het krachtsverschil tussen de spieren, zo bleek, hoe groter de kracht die insecten uit hun gewrichten halen. Zo compenseren ze het krachtsverschil tussen de antagonisten en houden ze hun ijzersterke strekspieren onder controle, concludeerden de onderzoekers.
Erg interessant dit. Als ik meer "balancerende insecten" heb gefotografeerd zal ik dat in deze blog bij plaatsen en verder uitdiepen!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten