De 12 buitengewone belevenissen van Staatsbosbeheer 2019

Deze blogpost van 2018 heb ik opnieuw opgenomen als aparte pagina voor 2019
zaterdag 29 december 2018

De 12 buitengewone belevenissen van Staatsbosbeheer

Aan het begin van 2019 jaar start Staatsbosbeheer met "Groene voornemens 2019".  Ze spoort ons aan op ontdekkingstocht te gaan door de natuur. Om je tijdens deze wandeling op de mooiste plekjes te laten komen en de natuur op je te laten inwerken. Op hun website vind je tips voor zo'n wandeling:

https://www.staatsbosbeheer.nl/12-buitengewone-belevenissen-januari?utm_source=Nieuwsbrief&utm_medium=E-mail&utm_campaign=2018-12-29+Buitengewone+Belevenissen&utm_term=activiteit&utm_content=12bb-jan

Maar ik hoef niet aangespoord te worden: ik doe dat al, en het is heerlijk. Ik heb al veel stilte momentjes gehad tijdens mijn wandelingen. Kijk maar eens op mijn blog onder het tabje : Foto's waar je stil van wordt:

https://natuurfotografieanitasart.blogspot.com/p/fotos-waar-je-stil-van-wordt.html

Het is de bedoeling om elke maand een bijzonder natuurfenomeen te ervaren welke Staatsbosbeheer centraal stelt.

De 12 Buitengewone Belevenissen zijn:
  1. wandelingen waar je stil van wordt
  2. zie hazen boksen
  3. de beste natuurconcerten vind je in de natuur
  4. doe eens wild
  5. dwaal door een bloemenzee
  6. proef de natuur
  7. beleef de nacht
  8. zie reeen flirten
  9. ga terug in de tijd
  10. ontdek de wereld van de paddestoelen
  11. krijg vieze handen
  12. hoor een uil roepen
https://www.staatsbosbeheer.nl/12-buitengewone-belevenissen

Heb je alles aan het eind van het jaar afgevinkt, dan ben je erin geslaagd je goede voornemens in stand te houden en veel mooie natuur ervaringen rijker!

De eerste, voor januari is : STILTE. Mijn foto voor de eerste belevenis is deze:



Deze foto is gemaakt op 3 januari tijdens mijn wandeling in het bos nabij Daatjeshoeve. Dit is een retentiebekken om water te bufferen. Toen ik er stond had ik even een momentje van "wow....wat is dit mooi. Ik werd er echt even stil van. Dat komt ook omdat ik gek ben op mooie weerspiegelingen in het water.

https://natuurfotografieanitasart.blogspot.com/2019/01/wandeling-weerterbos-nabij-daatjeshoeve.html


  2. De tweede, voor februari is : ZIE HAZEN BOKSEN

De kans dat ik dat zal zien acht ik erg klein. Ik denk dat ik daarvoor een keer vroeg het bed uit moet. De haas is van oorsprong een steppebewoner en heeft een voorkeur voor kleinschalig gras- en bouwland, open veld als akkers en weilanden maar komt ook wel voor in open bos, heide en kwelders. In dichtbevolkte gebieden komt hij sowieso weinig voor. Dit vereist dus even voorbereiding...haha.. Ik heb info opgezocht over leefgebied en eetgedrag: (info zoogdiervereniging)

Hazen leven meestal solitair, maar in de paartijd ook wel in groepjes. In de winter grazen ze ook wel in losse groepjes. Ze zijn overwegend in de vooravond en 's nachts actief, in de zomer ook wel in de schemering en overdag. Overdag rust de haas doorgaans uit in zijn leger. Ze bewonen geen holen zoals konijnen doen. Ze maken legers (ondiepe uithollingen) in bosranden, windkeringen, ruigtezomen en onder heggen. Ook in hoog gras of tussen de kluiten van een geploegde akker vind je hazenlegers. Deze legers zijn 10 tot maximaal 20 cm diep en 25 cm lang. Hazen liggen met hun achterlijf in het diepste deel.

Hazen eten grassen (winter), kruiden (zomer) en akkerbouwproducten zoals graan, maïs, klaver en aardappelen.

Als in het voorjaar hazen door het veld rennen, is het voorste dier meestal een loopse moerhaas (vrouwtje) met enkele rammen (mannetjes) die achter haar aanzitten. In de paartijd of rammeltijd vechten hazen hevig waarbij ze als boksers tegenover elkaar staan en flinke klappen uitdelen. Het kan daarbij gaan om mannen die om een vrouwelijke haas vechten, maar ook om een vrouw die het mannetje van zich af houd. De bronsttijd begint rond februari (soms al eerder) en duurt tot augustus tot september. Na een draagtijd van ongeveer zes weken worden tussen eind januari en oktober doorgaans vier nesten jonge haasjes geboren. Totaal krijgt de haas gemiddeld elf jongen per jaar. De jongen worden in een open nest geboren.

Hoewel de haas eerder in Nederland een algemene soort was, lijkt het nu slechter met hem te gaan. Veroorzaakt door een combinatie van factoren, waaronder ziektes en het intensieve en grootschalige gebruik van het landschap. Ik las onlangs dat de hazenpest terug is in ons land. Al sinds 2013 wordt de ziekte soms vastgesteld. In de provincies Friesland, Overijssel, Utrecht en Limburg hebben zich de laatste jaren enkele gevallen voorgedaan. In Overijssel is eind 2018 een verhoogde sterfte onder hazen waargenomen. 4 Hazen zijn inmiddels opgestuurd naar het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC). Van 1 haas is bekend dat het om hazenpest (tularemie) gaat. Hazenpest wordt van dier op dier en van dier op mens overgedragen. Schapen lijken het meest gevoelig lijken te zijn, waarbij het ziektebeeld lijkt op de bultenziekte (pseudotuberculose). Er zijn in Duitsland recent 9 jagers ziek geworden van contact met besmette dieren. Een mens kan besmet raken door contact met een zieke of gestorven haas, meestal via een insectenbeet, door besmet water en door het opsnuiven van besmette deeltjes. Zweren en koorts zijn de  typerende symptomen. Zieke dieren verstoppen zich meestal om in alle rust dood te gaan, waardoor men ze niet meer ziet. Dat is een reden dat de omvang van de ziekte niet goed is in te schatten. Ook worden er al minder konijnen gezien. Daarbij gaat het om de ziekte myxomatose en Viral Hemorrhagic Disease (VHD2) welke ook dodelijk is, maar niet zo’n lange en hevige lijdensweg met zich meebrengt als myxomatose. Deze ziektes zijn voor mensen niet besmettelijk, maar treurig voor deze dieren is het natuurlijk wel.

21-02-2019: wandeling nabij de Onderstalweg in het weerterbos: hehe....eindelijk een haas gezien in de verte! Maar ik had mijn telelens niet op de camera, mijn wandelcompagnon gelukkig wel, en maakte snel deze foto:


Het zijn dan wel geen boksende hazen, maar ik heb in ieder geval wel een haas gezien. Want ik had de boswachter in onze regio gemaild, waar ik in de buurt de meeste kans maakte om hazen te spotten. En het antwoord was: " Beste Anita, hazen zie je niet veel meer in deze omgeving. Je maakt het meeste kans in de schemer en ochtendgloren op de graslanden en akkertjes in de omgeving van de groote heide nabij Gastel ".
Maar dit kon best wel eens de haas zijn die ik tijdens mijn vorige wandeling hier op grote afstand had zien wegschieten. Ik zal toch echt een keer heel vroeg op pad moeten vrees ik...ik heb nog een weekje de tijd haha.
Nog even mijn eigen foto's, supersnel op goed geluk gemaakt, vergroot en verscherpt, stelt niks voor, maar ze horen wel bij mijn blog:

De hazen-oren gespitst:


Het hazepad gekozen:




Ik ben nog verschillende keren wezen kijken, maar helaas....ik heb geen hazen meer gezien. Beter dan dit gaat het dus niet worden.


  3. De derde, voor maart is : DE BESTE CONCERTEN VIND JE IN DE NATUUR

Ook toevallig: op 30-02-2019 heb ik heb blogpost gemaakt over vogelgeluiden, omdat ik zo genoot van het vroege ochtendgezang van een roodborstje. Hoe vroeger het uur, hoe mooier de natuur. Als de duisternis langzaam verdwijnt en je de zon ziet opkomen en de vogeltjes uit volle borst beginnen te zingen. Zie:

https://natuurfotografieanitasart.blogspot.com/2019/01/het-ochtendgezang-van-een-roodborstje.html

In maart begint de natuur een beetje uit haar winterslaap te komen en laten de eerste vogeltjes luid van zich horen. De 3e belevenis van Staatsbosbeheer is om eens goed te luisteren naar die ochtenconcerten van de vroege vogels. Ik moet vaak al heel vroeg uit de veren, dus ik heb al aardig wat concerten gehoord. Tijdens mijn wandelingen in het bos geniet ik ook van het gezang van de vogels. Ik krijg ook steeds meer plezier in het herkennen van een vogel aan zijn roep of gezang. Vaak herken je hem daar het eerst aan, en heb je de vogel zelf nog niet eens gezien. Het is leuk om op het geluid af te gaan in de hoop hem te vinden en dan een mooie foto te kunnen maken.

Ik heb ook een pagina gemaakt over het herkennen van vogelgeluiden. Die is echter nog niet af, dus nog niet gepost. Op deze pagina komen veel links naar sites mbt het herkennen van vogelgeluiden.

Van twee uur voor zonsopgang tot een half uurtje erna kunnen we genieten van het "vroege vogelgezang" wat duurt tot halverwege juni.
Als eerste beginnen de roodborsten: die kunnen in de lente moeiteloos een nacht doorhalen, je hoort ze luid zingend bij maan en kunstlicht.
Dan melden zich zo'n 2 uur voordat de zon op komt eerst de merel en al snel de zanglijster met zijn: ‘tuuduut tuuduut tuuduut/ piejoet piejoet piejoet/ pjiew pjiew pjiew/ tixí tixí trruuoe’.
1 Uur voor zonsopkomst hoor je er nog meer:  de heggenmus, winterkoning, koolmees, tuinfluiter, vink, boomkruiper en later in het voorjaar ook de tjiftjaf.
Een half uur voor zonsopkomst laat de houtduif van zich horen maar ook de de zwartkop, pimpelmees en glanskop twitteren erop los.
Als dan bij dageraad de zon opkomt laat de grote bonte specht zijn geroffel op de takken horen. Ook de spreeuw en groenling sluiten zich aan, net als de Vlaamse gaai. Als laatste starten de huismussen hun getjilp. Zij gaan de hele dag door, als de anderen stoppen met hun gezang.

Koolmees in mijn tuin:


Houtduif in mijn tuin:


Boomklever in mijn tuin:


Ik heb ze allemaal horen zingen! Gezellig.

4. De vierde, voor april is: WILD SPOTTEN

Alleen, of samen met de boswachter op pad. Want er is genoeg wild te spotten in ons land: bevers, reeën, edelherten, wilde zwijnen en afhankelijk van de regio nog veel meer andere dieren. Een ontmoeting met een dier in zijn eigen leefomgeving is natuurlijk een unieke belevenis. Dat lukt niet zomaar. Vaak moet je daarvoor naar een uitkijkpost of wildobservatiepost of kijkhut.
De meeste kans om wild te zien, heb je in de vroege ochtend en late avond. Dan gaat het wild op zoek naar voedsel en grazen de dieren op open plekken (vaak aan de bosrand). Overdag houden de dieren zich schuil om in de avond weer tevoorschijn te komen, op zoek naar eten.
Dieren schrikken snel. Het is dus belangrijk niet op te vallen door kleding of geur, geen herrie maken, rustig lopen en geen rinkelende gsms en dat soort dingen. Het is handig om een verrekijker mee te nemen en van tevoren te kijken waar je wild zou kunnen spotten. De meeste uitkijkpunten liggen in natuurgebieden. Kies dan bv een wandelroute die langs zo'n uitkijkpunt gaat. Let ook op bv uitwerpselen of kijk bij wissels.

Ik heb op mijn wandelingen heel veel sporen van wilde zwijnen gezien, maar de zwijnen zelf  hebben zich nog niet aan mij laten zien. Ik heb wel al diverse keren reeën gespot: dit was in het Buulderbroek:


En hier stond ik oog in oog met een hoogzwangere ree en haar jong van vorig jaar:


Dit was een oneglooflijk mooie ervaring. Ik had haar niet direct gezien, maar toen ik plots haar wel zag, stond ze doodstil. Een hele tijd, en ze ging niet op de vlucht. Haar jong b;leek vlakbij, verborgen in de struiken te liggen. Na een flink aantal minuten gaf ze haar jong een teken dat de kust veilig was: dat ze van ons niks had te vrezen, en draaide ze zich om en liep rustig met haar jong verder. We stonden slechts enkele tientallen meters bij ze vandaag. Dit was echt heel erg leuk. Ik was er de rest van de dag helemaal blij van!

5. De vijfde, voor mei is: DWAAL DOOR EEN BLOEMENZEE

In het voorjaar komt er volop kleur in onze gebieden. Je vindt er bloemen in alle soorten en maten. Extra bijzonder in deze periode zijn de orchideeën. Van deze zeldzame planten zijn er veel verschillende soorten, zoals de harlekijnorchis, rietorchis en de wespenorchis, die zich perfect lenen voor prachtige close-ups.  Deze foto is gemaakt langs de Buulder AA bij het kasteeltje Cranendonck: een bloemrijke rand naast een boerenakker en nabij het insectenhotel:


De orchideeën heb ik hier niet gezien, die staan wel aan de andere kant van de Kleine Bruggen: dit is een foto van een rietorchis:


Tegenwoordig zie je op veel plekken bloemrijke akkerranden. De kleurrijke stroken zijn natuurlijk een prachtig gezicht en verhogen ze de belevingswaarde van fietsers en wandelaars in het buitengebied. Ze zijn een belangrijke voedselbron voor allerlei insecten en na zaadvorming ook voor zangvogels, patrijzen en fazanten. Onderzoek heeft daarnaast  aangetoond dat akkerranden dankzij de hogere biodiversiteit bijdragen aan de natuurlijke bestrijding van plaaginsecten. 

juli Buulder AA kleine bruggen: een lust voor het oog:



6. De zesde, voor juni is: PROEF DE NATUUR:

In de natuur is vanalles te beleven. Natuurbeleving is de natuur ervaren met al je zintuigen. Staatsbosbeheer heeft een heel scala aan activiteiten voor jong en oud om aan deel te nemen. Je kunt zelfs ook met de boswachter mee op pad en bv alles leren over wat je kunt eten in de natuur. Ik heb dat niet gedaan. Als ik ga wandelen gebruik ik zowieso al mijn zintuigen en geniet ik van alles wat ik zie, hoor, ruik, proef en voel. 

Lekker bramen eten:



7. De zevende, voor juli is: BELEEF DE NACHT

Je kunt samen met boswachters een wandeling maken door de natuur of samen naar de sterren kijken, of bv naar dampslierten die boven een ven zweven in het maanlicht. In het donker kun je moeilijker foto's maken natuurlijk maar "donker beleven" in de natuur kan wel heel mooi zijn. Je mag na zonsondergang niet alleen de bossen in maar samen met een boswachter mag dat weer wel. Staatsbosbeheer organiseert ook regelmatig avondwandelingen. Samen kun je dan lekker door het donkere bos sluipen al of niet bij volle maan, nachtdieren spotten, en soms zelfs ook overnachten in het bos. Zij bieden ons een unieke kans om onze natuurgebieden te bezoeken buiten de openingstijden. Ik ga dat zeker ook nog eens doen.
Mijn avond-nachtbeleving buiten bestaat uit het late uitlaatmoment met mijn hondje. Vroeg in de avond hoor je dan verschillende vogels hun prachtige zangkunsten vertonen. Of ik geniet van mooie zonsondergangen of dramatische luchten vlak voordat de duisternis invalt:.



8. De achtste, voor augustus is: ZIE REEEN FLIRTEN

In augustus gaan de reeën op zoek naar liefde: het is paartijd, ook wel bronst genoemd. De mannetjes laten in deze periode hun lokroep horen, het burlen, en strijden op vele manieren om de vrouwtjes.
Ik ben nooit echt dichtbij  reeën kunnen komen, en al zeker niet in bronsttijd.
Als de bronsttijd bij de reeën is aangebroken trekken ze zich niets aan van de omgeving, en dat is eigenlijk ideaal om het paar-schouwspel te bewonderen.
Doordat de mens steeds meer actief werd in allerlei natuurgebieden zijn reeën vooral actief geworden in de schemering zowel in de ochtend als avond. Ze eten dan op open plekken in het bos of op weilanden of akkers. Het voedsel bestaat uit licht verteerbaar voedsel zoals kruiden, grassen, eikels, knoppen en loten van struiken en bomen, bladeren, paddenstoelen, maar ook landbouwgewassen zoals bieten en aardappelen. In de winter eten ze zelfs twijgen van naaldbomen.
In het donkerwordende bos kun je de reeën vaak zien bij de bosranden. Als je dan heel voorzichtig bent, heb je kans dat ze blijven staan. Maar ik heb wel een keer in een kudde kunnen bewonderen vanuit de uitkijktoren in het Weerterbos: dat was op 16 september, het kunnen dus ook herten geweest zijn, bij hen begint de bronsttijd wat later:



9. De negende, voor oktober is: GA TERUG IN DE TIJD

Deze maand staat in het teken van onze prachtige monumenten middenin de natuur! De deuren worden geopend voor bezoekers om bv naar oude kaste;len, hunebedden, forten  ed te gaan kijken.
Bij mij in de buurt zijn ook leuke historische plekken, zoals de ruines van ons kasteeltje Cranendonck:


In 2009 zijn de funderingen door middel van wallen zichtbaar gemaakt.


zie mijn blogpost: http://natuurfotografieanitasart.blogspot.com/2018/03/lente-in-het-cranendonckse-bos.html

Historische plek op het Sarsven nederweert:


Een plek waar de jagers in de middensteentijd hun kampementen opsloegen en hier jaagden voor voedsel: ze behoorden tot de zgn Tjongermensen. Met de spitsen jaagden ze op rendieren met harpoenen:




Een bijzondere plek die heel sereen voelde: zie voor veel mooie info mijn blogpost: http://natuurfotografieanitasart.blogspot.com/search?q=sarsven



10. De tiende is: ONTDEK DE WERELD VAN DE PADDESTOELEN

Oktober: het is herfst en buiten wordt het vochtiger. De schimmels, zwammen en paddenstoelen schieten uit de grond, verteren boomstronken of groeien aan takken. Zoveel soorten, zoveel vormen, zoveel om over te leren. Ik heb veel paddestoelen gezien en gefotografeerd en beschreven in mijn blogs, heerlijk om te doen en als ik weer eens eentje zie die ik nog niet eerder had gezien ben ik altijd weer erg opgetogen. Maar het allermooiste wat ik deze herfst heb gezien waren twee enorme paddestoelen:

14-10-2019 in de Panbossen: een reuze grote vliegenzwam:




En bij de Rummeling in de Panbossen: de grote parasolzwam:







 11. De elfde, voor november is: KRIJG VIEZE HANDEN

Diverse stichtingen, boswachters en vrijwilligers steken vaak samen de handen uit de mouwen om allerlei klussen in de natuur te klaren: zoals takken zagen, snoeiwerkzaamheden, bomen planten. Staatsbosbeheer moet ook fietspaden, wandelpaden en ruiterpaden onderhouden, waar steeds minder geld voor is vanwege bezuinigingen. Dus alle hulp is welkom. Ik heb zelf niet meegedaan aan zulke projecten of acties. In de regionen waar ik meestal ga wandelen ziet het er altijd goed uit. De tendens is tegenwoordig om zoveel mogelijk te laten liggen in het bos, dat het mag lijven liggen daar waar het valt. Maar soms moeten er toch bomen gerooid worden, zoals hier in de Panbossen:


Het enige waar ik vieze handen van kreeg in de natuur was toen ik uitgleed op de stapstenen in het Buulderbroek haha........




Maar dat hoort er allemaal bij. OOk vieze laarzen:




Heerlijk banjeren door de modder:



 12. De twaalfde, voor december is: HOOR EEN UIL ROEPEN

Deze maand kun je met de boswachter mee op avontuur om in de avonduren de roep van de bosuil te horen. Bosuilen komen veel voor in Nederland, maar bijna niemand heeft ooit een bosuil in het echt gezien. Dat maakt ze een beetje geheimzinnig. Toch zijn ze in (mn vooral in februari) relatief gemakkelijk te vinden. Ga daarvoor op een heldere en bij voorkeur windstille nacht naar een bos of een groot park. Vanaf de schemering tot zo ongeveer middernacht heb je dan een grote kans bosuilen te horen roepen. Zijn roep is de meest bekende uilenroep. Het "oehoe’ van het mannetje wordt vaak beantwoord met een welluidender kreet van het vrouwtje. In de avonduren is de roep van de bosuil extra indringend.
In de zomer ZIE je de uilen, maar vanaf de herfst bijna niet meer. Dan HOOR je ze. Ze beginnen eind augustus al aan de vestiging van hun territorium. De mannetjes proberen door het roepen een vrouwtje te lokken. De vrouwtjes reageren eerst nog niet, je hoort alleen de mannetjes: de bekende "bibberende" uilenroep: hoehoehoehoe. Pas weken later gaan de vrouwtjes antwoorden, met een langgerekte, hoge toon.
De paarvorming vindt in de herfst plaats en de bosuilen gaan vaak al in januari broeden. Als holenbroeder zijn ze niet zo afhankelijk van de buitentemperatuur.
‘s Nachts jagen ze en zijn ze meestal stil omdat ze anders hun prooi zouden alarmeren. Maar in de baltsperiode roepen ze vaak wel de gehele nacht door.

Ik kom snachts liever niet in het bos, dat vind ik een beetje eng. Je kunt ook lekker thuis de bosuil in actie zien:


Er zijn in ons land 6 broedende uilensoorten: kerkuil, steenuil, oehoe, velduil en  ransuil). De bosuil nestelt in oude bomen. Bij kasteeltje Cranendonck hangen ook uilennestkasten, maar helaas.....ik heb er geen uil nog gezien....wel gehoord:


Dat waren de 12 buitengewone belevenissen van Staatsbosbeheer. Ik heb niet meegedaan aan boswachterswandelingen, maar ik heb zeer zeker veel belevingen ervaren. Veel mensen wandelen wel ergens maar zien in feite niet al het moois om zich heen. Maar als je al je zintuigen op scherp zet, dan ervaar je de natuur: je ruikt ze, je hoort ze, je ziet ze, je kunt er zelfs aan voelen en proeven. Je moet het willen...en gewoon doen. Mij maakt het blij en gelukkig!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten