Maar vandaag zag ik een wel heel opvallende verschijning: het beestje viel op door het rood in zijn lijfje, wat op het lijfje van een wesp leek, maar zijn kop leek eigenlijk meer op die van een vlieg:
Even ter vergelijking: dit is een hoornaar die ik gefotografeerd had op: 22-10-2018:
zie mijn blog: http://natuurfotografieanitasart.blogspot.com/search?q=hoornaar
De blaaskopvlieg is ongeveer 14-18 mm groot. Ze komt meest voor op heide en in bossen. Bijzonder dus dat ik haar hier in mijn tuin zag. Te zien van half april tot half juni met een piek in mei. Het is een gele-zwarte blaaskop met lange antennen en met uitgebreide bruinrode tekening op lichaam. Tong in tegenstelling tot andere soorten blaaskoppen uit het genus Conops even lang als de kop. Voor de exacte lichaamskenmerken kijk hier:
https://determineren.nederlandsesoorten.nl/linnaeus_ng/app/views/matrixkey/index.php?p=blaaskopvliegen
Alle blaaskopvliegen zijn parasitoïden die meestal bijen en wespen als gastheer gebruiken en die ook doden. In hun vlucht botsen ze tegen hun gastheer aan waarbij de eitjes afgezet worden. Waarschijnlijk gebruikt het vrouwtje daar een zgn "klampje" voor, een soort van blikopenertje aan de onderkant van het achterlijf (5e en 6e tergiet), waarmee ze de achterlijfsegmenten van de volwassen gastheer uit elkaar drukt, en teglijkertijd de eitjes afzet. De larve leeft vervolgens in de gastheer die ziek wordt, zich enige tijd terugtrekt en uiteindelijk sterft.
Naturalis heeft een mooie veldtabel aan de hand waarvan je de blaaskopvliegen kunt determineren:
https://www.repository.naturalis.nl/document/507043
https://determineren.nederlandsesoorten.nl/linnaeus_ng/app/views/matrixkey/index.php?p=blaaskopvliegen
Hoe ik erachter kwam dat het de hoornaarblaaskopvlieg was:
- achterlijf niet gesteeld, naar 2
- achterlijf niet gesteeld, 2e segment niet paralelzijdig, naar 3
- acherlijf niet gesteeld, achterlijf zwart en geel, poten en borst soms met roodbruin, naar 4
- achterlijf niet gesteeld, dieren zwart en geel, tong langer dan kop, tong 2 x geknikt, naar 5
- achterlijf niet gesteeld, dieren zwart en geel, tong lang, antennen langer dan kop, zijklant borststuk zonder zilverstreep, naar 6
- achterlijf niet gesteeld, dieren zwart en geel, lange tong, lange antennen, naar 7
- achterlijf niet gesteeld, lange tong, lange antennen, dieren zwart en geel, borststuk en poten deels rood-bruin, schildje geheel roodbruin
Zoals je hier goed kunt zien hebben ze een gebogen en zeer buigzaam achterlijf voor het afzetten van eitjes met hun legbuis die naar voren moet kunnen steken om met het klampje het eitje door de vrijgemaakte opening te duwen:
Ze hebben een lange tong omdat het nectar-eters zijn. Door de knik(ken) in de tong kunnen ze het dieper gelegen nectar in lipbloemigen en andere bloemen goed bereiken. Hun gastheren zijn liefhebbers van dezelfde bloemen en worden dus vaak in de buurt van deze bloemen gespot en belaagd.
Wil je het nou echt heel goed doen, dat determineren, dan moet je goede foto's maken. Sommige soorten zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden. Maak goede foto's van de vleugels, waarin vaak kleine verschillen zijn te zien, van het zijaanzicht van de kop, van de antennes (vorm en lengte), en van de tong.
De veldtabel is daarbij een goed hulpmiddel :
Check de tabel om te zien welke kenmerken duidelijk op de foto moeten staan voor verschillende soorten.
Foto's zijn nodig van de vleugels maar vooral ook van het zijaanzicht voor de vorm van de kop, de vorm en lengte van de antenne en de lange zuigtong. Sommige soorten worden onderscheiden op basis van de vorm van het klampje, details die je in de natuur niet op de foto krijgt en alleen via microscopisch onderzoek te onderscheiden zijn
Bij het aanmelden bij Waarneming kwam ik uit bij iets leuks:
HET ATLASPROJEKT LEUKE VLIEGEN
Dat is nou ook toevallig. Zie ik vandaag een leuke bijzondere vlieg in mijn tuin, kom ik dan uit bij dit projekt. Leuke vliegen zijn vliegen die de aandacht trekken door hun bijzonder, opvallende uiterlijk of door hun aparte gedrag. Voor dit projekt doen alleen de blaaskopvliegen, roofvliegen, wapenvliegen, wolzwevers en dazen mee. En daar alleen al van zijn in ons lnd 183 soorten van.
Het is de bedoeling dat wij onze waarnemingen door geven aan Waarneming of Telmee. Waarna een verspreidingsoverzicht gemaakt wordt. Het project wordt uitgevoerd door EIS-Nederland in samenwerking met Waarneming.nl, de sectie Diptera van de Nederlandse Entomologische Vereniging en de beide jeugdbonden voor natuurstudie; NJN en JNM.
Mijn waarneming van vandaag staat er al bij :-)
Je kunt links ook nog op de kaart van Nederland klikken om de verspreiding te zien van de soort (volgens de aanmeldingen):
Voor mijn regio:
Wat een leuk initiatief. Kijk hier voor meer info en doe mee:
Onze waarnemingen zijn erg belangrijk en waardevol voor de bescherming van onze insecten. En daarnaast is het interessant en leerzaam. Soms ga je zelfs de insecten herkennen en ik ben altijd reuze enthousiast als ik weer eens een insect heb gefotografeerd die ik nog niet eerder had gezien.
Update 19-04-2020:
Vandaag zag ik haar weer. Op deze foto's kun je het "klampje"onder aan haar achterlijf goed zien:
Wat is het toch een mooi bijzonder vliegje!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten