Knap staaltje mestelwerk van een rosse metselbij ♀

Vandaag was ik getuige van een mooi staaltje metselwerk door een rosse metselbij. In de muur van mijn schuurtje zitten wat gaten waar eerder pluggen in heb gezeten. Deze gaten blijken ideale plekjes te zijn voor de metselbijen om hun eitjes in te leggen. Vorig jaar had er zelfs een bij eitjes gelegd in een schroefgaatje van mijn radio buiten!!! Daar zijn ws wel heel erg swingende nakomelingen uit gekomen haha....
Ik zag al een aantal dagen flinke bedrijvigheid bij een van deze gaten. Een bijtje vloog af en aan in het gat in de muur. En vandaag werd de nestingang afgesloten. Dat was erg leuk om te zien.
Het kan 1 bijtje zijn geweest: ze leven solitair maar ze leven soms ook in groepjes: dan vliegen meerdere vrouwtjes in dezelfde opening naar binnen maar bouwen elk een apart nest in de muur.

Het was de rosse metselbij (Osmia bicornis), een vrouwtje. De soort is een van de eerste bijen die wakker wordt in de lente rond maart.

De rosse metselbij is donkerbruin van kleur met een duidelijke groene metaalglans op de chitinehuid. De beharing op de kop is bij het vrouwtje zwart en bij het mannetje lichtgeel. Ook heeft het vrouwtje twee afgestompte horentjes aan de voorzijde van haar kop. Het mannetje heeft duidelijke, lange antennes. De kop en de poten zijn zwart. De vrouwtjes zijn ongeveer 10 tot 12 millimeter groot en de mannetjes zijn iets kleiner.

De metselbijvrouwtjes zetten hun eitjes vaak af in de nestholte waar ze zelf geboren zijn. Vorig jaar waren deze oude gaten ook dichtgemetseld en zijn er jonge bijtjes uit gekomen, dus het kan heel goed zijn dat dit vrouwtje hier inderdaad is geboren.
In het voorjaar komen de mannetjes tevoorschijn, verzamelen zich rond  gebruikte nestplaatsen om de vrouwtjes op te wachten. De vrouwtjes paren vervolgens met een mannetje en zetten eitjes af in bv holes in muren (in tunnels tussen de stenen) zoals hier. Per holte legt het vrouwtje ongeveer 10 broedcellen.
Het bouwmateriaal is leem dat met speeksel en water week wordt gemaakt en in de vorm van 2 mm grote kogeltjes naar het nest wordt gedragen. Daar wordt het dan als een soort cement verwerkt. Ze begint achteraan met een kleine ruimte die gevuld wordt met stuifmeel en nectar (dat is de voedselvoorraad voor de larve als die uitkomt) waarin dan het eitje wordt gelegd. Het stuifmeel wordt in speciaal daarvoor bestemde beharing aan de onderzijde van het achterlichaam (buikschuier) meegenomen. Na elke broedcel wordt een muurtje gemetseld. Het bouwen van zo'n tussenschot duurt ongeveer 1 dag.
Daarna wordt het een volgende eitje gelegd op dezelfde manier. Zo metselt en bouwt ze door tot de hele ruimte is gevuld. In de eerste broedcellen legt ze vaak eitjes die als dochter uitkomen. De laatste eitjes zijn mannetjes. Deze mannetjes maken dan eerst de weg vrij voor de vrouwtjes. Hoe mooi kan de natuur zijn...haha....

Een eitje is ongeveer twee mm lang en komt na twee dagen uit. De larve doet zich tegoed aan het voedsel in de nestkamer. Na ongeveer vijf weken is de larve volledig ontwikkeld en spint een cocon waarna de verpopping plaatsvindt. In de cocon verandert de wormachtige larve in een volwassen bij met pootjes en vleugels. Rond eind augustus/september komt de pop uit, de jonge bij blijft echter in de broedcel overwinteren, en komt  pas in het vroege voorjaar naar buiten als hij zich uit zijn broedplaats heeft geknaagd.
In onderstaand te downloaden pdf kun je zien hoe zo'n larve eruit ziet.

Van eind maart tot mei is deze bij actief in het zorgen voor het broed. Na vandaag heb ik haar hier bij dit nest niet meer gezien. Ze leven ongeveer 3 tot 4 weken.Vanaf juni wordt het ineens rustig. Dan zijn de vrouwtjes zijn klaar met nestelen, hun taak is voorbij dus kunnen ze rustig sterven…...

Ze behoren tot de zgn behangersbijen. Er komen ongeveer 20 soorten bijen voor die behoren tot het genus Osmia. De rosse metselbij is de meest voorkomende in ons land.
Het zijn topbestuivers. Zo berekende O’Toole in 2000 dat één enkele metselbij het bestuivingsequivalent is van 120 werksters van een honingbij. Met hun lange haren op de buik (buikschuier) verzamelen ze reusachtige hoeveelheden stuifmeel.
De metselbij is eenvoudig te lokken door in de tuin een oude boomstronk te plaatsen met geboorde gaten van 0,5 tot 0,8 cm. Ik ga binnenkort boomschijven ophangen met boorgaten. Dat lokt vast en zeker ook andere soorten metselbijen.

Wat mij het meeste opviel aan dit bijtje was haar tomeloze energie en vredelievend gedrag. Ze was totaal niet bang of agressief als ik stond te fotograferen. Want soms was mijn lens toch wel heel erg dichtbij. En kon ik mooie foto's maken. Ik ga het uitkomen in de gaten houden en hoop ook daarvan mooie foto's te kunnen maken.
Ik ben dol op dit mooie bijtje: ze is een vaste bewoner van mijn tuin!

Tot slot nog een prachtig pdf over metselbijen:
https://www.bestuivers.nl/Portals/5/Publicaties/Bijengasten_Hoofdstukken/Bijenhotelgasten_h14.pdf