In stilte genieten van stiltegebieden

Af en toe kun je tijdens wandelingen het volgende bord tegenkomen:  "STILTEGEBIED". Wat is dat, een stiltegebied?

Volgens Wikipedia is een stiltegebied een milieubeschermingsgebied waarin de geluiden van flora en fauna overheersen. Het woord stilte wil niet zeggen dat er geen geluid in het gebied waarneembaar is, maar betekent afwezigheid van storende, voor de omgeving vreemde geluiden. Stiltegebieden zijn van belang voor de recreant die rust zoekt en voor de flora en fauna in de natuur. Als een gebied als stiltegebied is toegewezen dan zijn activiteiten die de geluidsbelasting negatief beïnvloeden niet meer mogelijk, muv gebiedseigen geluiden, zoals die van de landbouw bv.

Stil wil zeggen geluiden die tussen de 35 en 40 decibel liggen. Maar ook als de lange perioden met natuurlijke geluiden in een gebied overheersen tot de perioden met niet-natuurlijke geluiden.

Stilte wordt in Nederland steeds schaarser. 70 % van de Nederlandse woningen staat bloot aan meer dan 50 decibel omgevingsgeluid. Zelfs in de officiële stiltegebieden klinkt steeds vaker ongepast lawaai, vooral van vlieg- en wegverkeer. En dat terwijl uit onderzoek door de Gezondheidsraad blijkt dat mensen meer behoefte krijgen aan plekken waar nog rust heerst. Stille, groene gebieden kunnen bovendien helpen om te herstellen van stress. Bij voorkeur zijn zulke gebieden dicht bij huis te vinden. Zo liggen overlast en de mogelijkheid om te herstellen niet te ver uit elkaar. Ook rustige plekken in de stad zijn van belang.

Stiltegebieden vinden hun oorsprong in de Wet geluidhinder uit 1979, tegenwoordig Wet milieubeheer. Daarin staat dat stilte een kwaliteit is die in bepaalde gebieden bescherming behoeft. Stiltegebieden worden aangewezen door de provincies. Zij hebben er ook regels voor opgesteld die duidelijk moeten maken wat er wel en niet mag om er zo zorg voor te dragen dat de stiltegebeden  stil blijven.
In 2008 is circa 650.000 hectare van Nederland aangewezen als stiltegebied, waarvan ruim 200.000 hectare in de Waddenzee en 150.000 hectare in de Zeeuwse wateren. Zonder dat water is 6% van Nederland stiltegebied.

Het is belangrijk dat we die stiltegebieden behouden, beheren, koesteren in het belang van onze leefkwaliteit en het belang van de natuur.
Maar het blijkt dat heel veel burgers niet op de hoogte zijn van het bestaan van stiltegebieden dus ook niet van waar ze liggen, wat er wel en niet mag en van hoe je ze herkent.  Er zijn zelfs mensen die zelf in een stiltegebied wonen maar dat niet eens weten.
De Nederlandse Stichting Geluidshinder, Stichting Groene Hart en Stichting Stilte Ned. werk en de Dag van de Stilte en de Vlaamse stiltebeweging Waerbeke werken samen om het belang van stilte en stiltebeleving onder de aandacht te brengen.

Zij hebben ook een leuke app (MoSART: Mobile Soundscape Appraisal & Recording Technology) beschikbaar om op je gsm te installeren. Zij vragen of je tijdens je wandeling in zo'n stiltegebied je persoonlijke beleving van bekende en minder bekende (geluid)omgevingen in het gebied wil registreren. De app is hier te downaloaden:  www.mosart.eu.

De stiltegebieden hebben een kwaliteitslabel, maar dat betekent niet dat het er doodstil is.Tjilpende vogels, ruisende bladeren, een stromend beekje, het geritsel van een muisje, je voetstappen op de aarde. Een schat aan prachtige natuurlijke geluiden, die ergens anders worden overstemd door de dagelijkse drukte, maar niet in deze gebieden. Daar hoor je ze juist.....om ervan te genieten.....
Want het is niet de bedoeling mensen uit de stiltegebieden te weren. Je moet er juist kunnen genieten van de rust. Rustig recreëren, wandelen en fietsen zijn toegestaan. De natuurlijke geluiden in een stiltegebied mogen daarbij niet verstoord worden. Het gebruik van radio’s, sirenes, modelvliegtuigen, vuurwerk en andere apparaten die lawaai kunnen produceren, zijn daarom niet toegestaan. Tegen deze en andere geluidproducerende activiteiten wordt opgetreden. Wat wel en niet is toegestaan in een stiltegebied is opgenomen in de Interim omgevingsverordening Noord-Brabant. Activiteiten die van oudsher al in het gebied plaatsvinden, zoals landbouw, bosbouw of jacht, zijn meestal gewoon toegestaan. Er worden regelmatig geluidmetingen uitgevoerd. Uit deze metingen blijkt dat in vrijwel alle gebieden de doelstelling voor het vinden van rust en stilte nog steeds wordt behaald. En dat is mooi, toch?

Ik beperk me in dit blog tot de stiltegebieden in Noord-Brabant, omdat ik er woon. Na onderzoek en in overleg met alle Noord-Brabantse gemeenten heeft de provincie in 1988 31 stiltegebieden geselecteerd en aangewezen:

De volgende uitgangspunten zijn destijds bij de selectie gehanteerd:

• In beginsel dient de geluidbelasting niet meer dan 40 dB(A) in de kern van het gebied te zijn. Aan de grenzen van het gebied mag de geluidbelasting 50 dB(A) niet overschrijden.
• De gebieden moeten een landschappelijke en/of cultuurhistorische waarde  hebben of bosgebied met natuurwaarde of natuurgebieden zijn
• Moeten gebieden zijn waar geluidsgevoelige fauna voorkomt
• Gebieden moeten een bepaalde waarde voor extensieve recreatie hebben
• De gebieden moeten een minimale omvang en een min of meer compactevorm hebben
• Bij de begrenzing zal zo veel mogelijk worden aangesloten bij de in het terrein herkenbare elementen en de bestaande beheerssituaties

Het totale oppervlakte stiltegebied in Noord-Brabant bedraagt momenteel 46.500 hectare. In 1996 zijn de stiltegebieden (de begrenzingen en regels) opgenomen in de provinciale milieuverordening (PMV). In de periode 1999-2001 zijn alle stiltegebieden in Noord-Brabant voorzien van de aanduidingsborden “STILTEGEBIED”.

Wil je er meer over weten, kijk dan hier: https://www.brabant.nl/applicaties/sis/download.ashx?qvi=21401

Hier een mooi kaartje: in mijn regio zijn dat De Pan, Leenderheide, de Malpie en Strabrechtse heide:
http://www.brabant.nl/~/media/897C19142B404D02A9EFFCA789F6FCBE.pdf

Op de site van natuurmonumenten kun je de mooiste plekjes vinden voor een ontsspannende wandeling:

https://www.natuurmonumenten.nl/stiltewandelingen

Ook hier is een mooie wandel-route te vinden:
https://www.natuurmonumenten.nl/natuurgebieden/kempen-broek/route/wandelroute-kempen-broek
(download pdf)

Ik ben tijdens mijn wandeling nog niet eerder zo'n stiltegebied tegengekomen, echter wel zgn "rustgebieden". Dat is niet helemaal hetzelfde als "stiltegebieden". Je mag er ook niet wandelen. Maar een rustgebied is een natuurgebied waar de fauna de kans krijgt om tot rust te komen. Er worden voor uiteenlopende dieren rustgebieden ingesteld. Dit kunnen vogels zijn, groot wild zoals edelherten, of andere dieren. Afhankelijk van de soort worden beschermingsmaatregelen genomen. Bijvoorbeeld tijdens het broedseizoen kunnen gebieden die belangrijk zijn voor vogels worden afgesloten, of je mag de paden niet verlaten. Rustgebieden voor groot wild zijn meestal het hele jaar verboden terrein. De gebieden worden meestal aangeduid met groene bordjes met witte tekst. Beheerders van natuurgebieden kunnen, als zij daartoe gerechtigd zijn, boetes uitschrijven aan overtreders.

Zoals hier, links van de Heugterbroekweg in Hugterheide:

http://natuurfotografieanitasart.blogspot.com/search?q=stiltegebied

Ook bij de uitkijktoren mag je niet binnen de omheining wandelen:

http://natuurfotografieanitasart.blogspot.com/2017/11/wandelen-nabij-grashut-hugterheide-en.html

Vooral natuurliefhebbers hebben de gewoonte om nogal eens van de paden af te gaan. Dit geeft onrust in het bos. Om wild te zien is dat ook volstrekt zinloos. Het lopen of bersen (jachtjargon: traag rondlopen en stilletjes kijken) buiten de bospaden veroorzaakt veel lawaai. Geruis door het lopen door de bosbesstruiken, het kraken en breken van de takken onder de wandelschoenen. En tijd om het bos in te kunnen kijken ontbreekt daarbij door het "opletten waar je loopt". Trouwens in het bos zelf kun je vaak helemaal niet ver kijken. Het lawaai, dat je veroorzaakt reikt verder dan het oog kan zien; het wild is dan allang verdwenen. Van schrik kunnen edelherten bv net niet over prikkeldraad kunnen springen en erin vast komen te zitten.
Je hebt als natuurliefhebber zelf ook verantwoordelijkheid. Boswachters kunnen je aanspreken op je gedrag. De boete voor het betreden van kwetsbare natuur, vaak aangeduid met gele bordjes, is ook niet mis met een boete tot Euro 260,-. Bij herhaling kan de rechter er zelfs aan te pas komen, die mogelijk een nog hogere boete kan uitdelen. Dus laten we met zijn allen de regels voor deze rust- en stiltegbieden respecteren.

Nog even wat leuks, wat ook met stilte te maken heeft:

de Dag van de Stilte

In Nederland vindt jaarlijks een Dag van de Stilte plaats op de laatste zondag van oktober, de dag waarop de wintertijd ingaat. Dit jaar is dat op 25 oktober. Laten we op die dag een stiltewandeling gaan maken!!!!!

Meer info over deze Dag van de Stilte:
https://www.dagvandestilte.nl/

Het is zo heerlijk om te wandelen waar rust heerst, en alleen de geluiden van de natuur te horen. Ik vind het dan ook het fijnst als ik verder niemand tegenkom. Op veel plekken waar ik heb gewandeld is het ook heel rustig, en dan zijn dat nog niet eens rustgebieden. In een straal van enkele km's rondom de plek waar ik woon vind je allemaal natuurgebieden, zoals in mijn blogs te lezen is.
Natuurlijk is het leuk om vogels of dieren te spotten, zeker als je graag fotografeert. Maar dat is niet het allerbelangrijkste. De rust, de geur, de geluidjes van de natuur, de wind, het zijn allemaal dingen die je een fijn gevoel geven. Zij maken mij dat ik me gelukkig voel.

...stilte:......iedereen mag het horen