Gestippelde houtvlinder (Zeuzera pyrina) in mijn tuin

Vandaag zag ik een mooie vlinder op de terrastegels zitten. Het was de gestippelde houtvlinder (Zeuzera pyrina): een nachtvlinder uit de familie Cossidae, de Houtboorders. Hoe die zo hier terecht kwam weet ik niet, hij komt nl. meestal voor in bosgebieden. Maar ik las dat de lijsterbes een waardplant is, en die staat bij de buren in de tuin. Dus misschien vandaar. Ze vliegt eind mei -eind augustus in één generatie. De vlinders worden overdag soms rustend op boomstammen gevonden. De mannetjes komen op licht, de vrouwtjes zelden.
Deze leek op sterven na dood. Het is een mannetje:

De familie houtboorders bestaat wereldwijd uit bijna 1000 soorten, waarvan er drie in Nederland voorkomen. Dat zijn de gestippelde houtvlinder, de wilgenhoutrups en de rietluipaard.

De vleugels zijn langwerpig en worden in rust schuin tegen het lichaam gehouden. De antennen zijn variabel van vorm en het achterlijf is soms erg lang. De vlinders vliegen ’s nachts en kunnen geen voedsel opnemen omdat hun roltong niet volledig ontwikkeld is. Overdag zitten ze op een grashalm of stam. 

De gestippelde houtvlinder is een mot (nachtvlinder) met sterk gestippelde witachtige vleugels met 6 grote, glanzende  blauwachtig zwarte vlekken op het forse dichtbehaarde borststuk. De onderste helft van de antennen bij het mannetje zijn geveerd zodat ze in de paartijd de vrouwtjes nog beter kunnen ruiken, de bovenste helft is draadvormig. De antennes bij de vrouwelijke exemplaren zijn geheel draadvormig. Deze vlinder is weinig waarneembaar omdat hij snachts actief is. Het vrouwtje is ongeveer 30 mm lang met een spanwijdte van de vleugels van 5 á 6 cm. Het mannetje is kleiner dan het vrouwtje.

De gestippelde houtvlinder heeft een levenscyclus van 2 tot 4 jaar. De vlinder vliegt van juni tot augustus. Door het vrouwtje worden in juli en augustus enkele honderden eieren gelegd in spleten en gaten in de bast of op wondweefsel van bomen, meestal in groepjes. Kort na het uitkomen van de eieren verspreiden de jonge larven zich over de stam en de takken en boren zich in in het merg. De rupsen komen vooral voor in takken die dunner zijn dan 10 cm, jonge bomen dus. Bij de ingang van het boorgaatje (enkele mm's) komt bruin vochtig boormeel naar buiten.

afb internet

De rups kan een tunnel van meer dan 40 cm door de takken boren. De eerste symptomen zijn het naar buiten komende boormeel, gevolgd door het verwelken van bladeren en uiteindelijk het afsterven van de takken. In jonge aanplanten kan bij inboring in de stam de hele boom dood gaan.
De rups blijft afhankelijk van de klimaatzone/temperatuur 2 tot 4 jaar in het hout. Vanaf mei verpopt hij zich in een cocon in het hout en in juni en juli verschijnen de volwassen vlinders weer.

Gele rups met donkere stippen en glanzend zwarte kop:

afb internet

De rupsen zijn 5-6 cm lang en vrijwel kaal (de spaarzame korte haren zijn nauwelijks te zien) en hebben een madeachtig uiterlijk. Ze leven in het hout of het stengelweefsel van de waardplant en zijn uitgerust met grote sterke kaken.  De jonge rupsen eten eerst de bast, oudere larven eten ook hout of merg. Omdat uit dit soort voedsel niet zoveel energie gehaald kan woden, hebben de larven tot 3 jaar groeitijd nodig. Als de rups volgroeid is, wordt een popkamer gebouwd die bedekt wordt met een dun spinsel. In deze popkamer overwintert de rups om dan in het voorjaar te verpoppen.

Ik denk dus dat dit een jong mannetje is die net tevoorschijn is gekomen. Nu moet hij nog op zoek naar een vrouwtje.

Heb er nog even een paar mooie foto's van gemaakt:

Waarom deze vlinder zo sloom is heb ik niet kunnen achterhalen. Waarschijnlijk omdat hij overdag slaapt. Ik had hem op een plant gezet maar de dag erna zat hij daar nog precies op dezelfde plek:

Jammer....weer een dag later lag hij dood, alsnog op dezelfde plek: maar waarschijnlijk heeft hij zijn taak al volbracht en gezorgd voor nageslacht: veel mannetjes sterven daarna:

Ben je benieuwd naar nog meer mooie nachtvlinders dan vind je hier een mooie kaart nachtvlinders:
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/06/30/bijna-100-soorten-nachtvlinders-in-stadsbos-achter-vrt-gebouwen/