Hoornaar koningin (Vespa cabro) in mijn tuin

Vandaag vloog er een hoornaar in mijn tuin. Nou...die mis je niet hoor, wat een joekel van een wesp is dat! En je mist haar ook niet door het ferme geluid wat ze maakt. Ze vloog eerst wat heen en weer langs de bamboeschermen tegen mijn schutting om vervolgens op een geschikt plekje neer te strijken en er aan te gaan knagen:

Het is de Europese hoornaar (Vespa cabro), (niet te verwarren met de beruchte Aziatische hoornaar) door de rode poten en rood op het borststuk en de kop. De rest van het lijf is geel met zwart. De Aziatische is bijne helemaal zwart, mist het rood en heeft geel aan het uiteinde van de poten.

Ik heb het even opgezocht: het moet een koningin zijn. Ze start begin mei met de bouw van een nest, vaak in de buurt van haar winterkwartier. Ze gebruikt nooit een oud nest. Dit basisnest is bolvormig en bevat maar een enkele raat die erg klein is en slechts enige tientallen cellen bevat. Waar of dat nest zit weet ik niet, meestal is dat ondergronds, in het gras of in een holle boom, maar iig niet in mijn tuin. Koninginnen worden in het voorgaande jaar bevrucht door een mannetje en beginnen in de loop van mei eitjes af te zetten. De eitjes zijn langwerpig, enkele millimeters lang en wit. Ze komen eind mei uit.
De koningin verzorgt zelf haar larven. Begin juni zijn deze larven helemaal ontwikkeld waarna ze hun cel aan de bovenkant dichtspinnen en zich gaan verpoppen. Eind juni verschijnen dan de eerste werksters die alle taken van de koningin overnemen, behalve het leggen van de eieren. De werksters bouwen het nest verder uit, verzorgen de eitjes en de larven en verjagen indringers. Pas als de eerste groep werksters actief geworden is, wordt begonnen aan de bouw van het eigenlijke nest.
Het nest wordt gemaakt van cellulosevezels die ze vooral van dode loofbomen af knagen maar vaak ook knagen ze aan riet en bamboematten, zoals hier bij mij:

Eind augustus begint de koningin eitjes af te zetten. Daaruit komen geen onvruchtbare werksters meer maar vruchtbare mannetjes en jonge koninginnen. De mannetjes worden het eerst geboren en door de werksters opgekweekt, pas later verschijnen de jonge koninginnen.
De gaan uitvliegen en paren met de mannetjes zodat ze bevrucht worden. De mannetjes sterven kort na de paring en de koninginnen slaan het zaad op in hun lichaam. Dan vliegen ze uit, verspreiden zich, en zoeken een overwinteringsplek.

De oude koninging wordt door de werksters steeds meer genegeerd en sterft uiteindelijk. De laatste werksters sterven bijna allemaal na een eerste vorst begin november. In de nieuwe lente verlaat de jonge koningin haar schuilplaats en begint de cyclus weer opnieuw.

In tegenstelling tot andere wespen is de hoornaar ook bij wind en regen actief, zelfs in de nacht. Dan jaagt hij op nachtvlinders. Hij heeft een kenmerkende manier van eten: hij hangt ondersteboven aan een tak waarbij hij slechts een poot gebruikt om zich te ankeren. De overige poten worden gebruikt om de prooi vast te houden terwijl die door de kaken aan stukjes wordt geknipt. De prooi wordt eerst ontdaan van de vleugels, poten en kop door deze eraf te bijten, daarna wordt de rest van de prooi fijngemalen en naar het nest gebracht. Klinkt behoorlijk heftig allemaal, en ik heb dat ook eens van dichtbij kunnen bekijken.
Zie mijn blogpost:
http://natuurfotografieanitasart.blogspot.com/search?q=hoornaar+met+prooi

de prooi werd snel rondgedraaid en gebeten:

De meesten van ons zijn bang voor de hoornaar. Maar in feite is hij niet agressief. Dat wordt hij pas binnen een straal van vijf meter van het nest. Is daar menselijke activiteit dan komen de werksters luid brommend aanvliegen en kunnen ons dan steken. En geef ze eens ongelijk! Maar ze zijn wel nuttig want houden andere vervelende wespen uit de buurt. Dus maak ze toch maar niet dood!