donderdag 2 juli 2020

Slaapbol (Papaver somniferum)...een opiumplant

Onderstaande foto van de Slaapbol (Papaver somniferum) is een typisch voorbeeld van een pioniersplant. Ik zag haar nabij een pas ingezaaid grasveld voor paarden tussen stenen, houten palen en ander spul wat daar lag.


Pioniersplanten zijn vaak specialisten in het innemen van een kaal gebied; ze hebben over het algemeen een korte levenscyclus en vermeerderen zich snel.
Ze hebben veelal diepe wortels en relatief grote bladeren. Er wordt veel en licht zaad geproduceerd, waardoor het zich gemakkelijk verspreidt. Het zaad van de klaproos kan tientallen jaren in de bodem liggen zonder aan kiemkracht te verliezen. Ondergestoven door de tijd liggen de zaden te wachten op een storm, een graafmachine of een bom zodat ze weer aan de oppervlakte komen.

Het geslacht papaver (klaproos) kent wereldwijd ongeveer 60 soorten. De in ons land in het wild voorkomende soorten zijn:

Bastaardklaproos (Papaver hybridum), Bleke klaproos (Papaver dubium), Grote klaproos (Papaver rhoeas), Ruige klaproos (Papaver argemone) en de Slaapbol (Papaver somniferum). De in ons land groeiende soorten komen vooral voor op droge zanderige grond die kort geleden omgewoeld is, (zoals hier) dus op spoordijken of op opgespoten zandvlaktes. De grote klaproos komt het meeste voor.
De bastaardklaproos is een zeldzame plant in Nederland en komt vooral voor in Zuid-Europa. Als ze al groeit in ons land dan zie je deze vooral in bermen of braakliggende stukken land. De rest van de soorten zie je vaak in het wilde gras langs de kant van de weg of in de weilanden.


De slaapbol heeft kale bloemstengels, de bloemen zijn wit, lila, paars, aan de voet zwart, soms rood, bladeren zijn blauwgroen en stengelomvattend, de doosvrucht is bol- eivormig. De bloeiperiode is van juni-augustus. Ze hebben geen nectarklieren, maar leveren hoogwaardig stuifmeel voor bijvoorbeeld de honingbijen.

Uit de slaapbol wordt maanzaad en opium gewonnen. Opium is het ingedroogde melksap van de opiumpapaver of slaapbol (Papaver somniferum). Somniferum betekent slaap brengend. Dit melksap bevat een aantal stoffen waarvan codeïne, morfine, noscapine en papaverine de belangrijkste zijn.
De opium wordt gewonnen door de zaaddoos, die de plant vormt nadat hij is uitgebloeid, in te kerven. Hierbij komt wit melksap naar buiten druppelen dat op de zaaddoos bruin opdroogt. Het gestolde wondsap wordt daarna verzameld. Door zuivering worden hieruit morfine en codeïne gewonnen en door chemische bewerkingen heroïne. Overigens zijn alle delen inclusief het melksap van alle klaprozen giftig voor mens en dier.

afbeelding Wikipedia:

Ik heb deze foto's gemaakt omdat mijn aandacht werd getrokken door de spontane groei van een mooie roos temidden van wat rommel, en de prachtige bolle zaaddozen natuurlijk.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten