Via de van Schoonvorstlaan linksaf de van Hornelaan op, met de bocht naar rechts en linksaf de van Hornelaan vervolgen. Halverwege ligt aan de rechterkant een parkeergelegenheid.
Afbeelding google maps:
Deze 2 lanen zijn samen met de van Sevenbornlaan historische lanen. Zij kwamen al voor op de oudste kaarten die we hebben van dit gebied en waren vormend voor het latere cultuurlandschap hier. Oude delen van de laanbeplanting hier zijn nog intact.
Het Cranendoncks Bos is mogelijk een oud restbos dat bleef voortbestaan in het natte gebied waar de Buulder Aa en de Boschloop samenkomen. Een restbos is een bos wat de bosvijandige Middeleeuwen overleefde en pas daarna sneuvelde of misschien zelfs nog bestaat. Men heeft bij de reconstructie van het restbos gebruik gemaakt van historisch kaartmateriaal vanaf 1830 tot 1930. Daar waar op alle kaarten bos voorkwam zijn aangemerkt als restbos. (info: https://docplayer.nl/110098888-Bijlage-1-catalogus-cultuurhistorische-inventarisatie-erfgoedkaart-cranendonck-versie-2017.html)
In de jaren 1780 werd het bos door de Nassause Domeinraad nog uitgebreid. In de 19e eeuw bestaat het uit een massief bos van 75 ha groot. Na 1900 zijn vooral aan de noord en oostzijde delen ervan ontgonnen. In het zuiden sluit het bos nu aan op nieuw bos in de voormalige beemden van de Risten en het Buulderbroek.
Parkeerplek met op de achtergrond de van Hornelaan:
De poort was van het slot en nodigde dus uit om dit gebied te betreden:
Het lijkt wel een leuke verzamelweide met verschillende zitbankjes:
Bij een kleine waterplas stonden enkele bankjes:
Het leek op een laagte gevuld met water. Het Cranendonckse bos behoort samen met het Buulderbroek tot een zogeheten elzen broekbos. Het woord ‘broek’ betekent laaggelegen land langs de beek. De elzen en wilgen die hier groeien horen het hele jaar met de voeten in het water te staan.
Aan de randen van dit bos staan hoge dennen, eiken en berken. De laagtes krijgen vnl kwelwater (ijzerhoudend bruin water (roestwater) vanuit de omgeven liggende hoge bolle akkers. Dit gedeelte van het bos was een iets droger deel.
Over het kasteel heb ik in andere blogposts al veel verteld. Maar mss is het wel leuk om iets over het landschap en de ontginningshistorie te vertellen.
Het kasteel werd rond 1250 gebouwd, en de gracht eromheen werd gevoed door de Buulder AA. De omliggende akkers vormden een landbouwenclave ten behoeve van de aanvoer van grondstoffen aan het kasteel. Het Cranendonckse Bos, wat erachter lag, heeft door de tijd heen veel functiewisselingen gekend. Na het bouwen van het kasteel is het bos ontgonnen, mn de lagergelegen heidegebiedjes in dit bos. Er werden waterlopen gegraven en venige gronden werden gebruikt als hooiland. Zoals ik vertelde bij mijn wandeling in de Risten is dat nog het enige gebied met een veenbodem, de rest van het veen is verdwenen. Omdat er een gebrek was aan landbouwgronden werden de woeste gronden omgevormd naar landbouwgronden waardoor de biodiversiteit veranderde in dit gebied. Daardoor is een uniek afwisselend natuurlandschap ontstaan.
De ruilverkaveling werd op de gronden rondom het kasteel al eerder in gang gezet. Op deze gronden werd een diversiteit aan agrarische activiteiten bedreven. Gewassen werden hier verbouwd, de landen werden gebruikt voor weidegang van vee en er waren veel hooilanden. De verkavelingstructuur is duidelijk herkenbaar op de historische kaarten.
De oude heideontginningen en het ruilverkavelinglandschap, herkenbaar door de rechte wegen, rechthoekige percelen en lange lijnen met bomen of singels, zorgden voor een sterk contrast met de nabijgelegen bolle akkers en de diverse natuurlandschappen die het gebied kende. Deze structuur is tot op heden nog herkenbaar in het landschap.
Door de komst van het kasteel kreeg het gebied een grote aantrekkingskracht op de omliggende buurtschappen en rondreizende marktkoopmannen (in die tijd bekend als teuten). Dat het kasteel een belangrijke ontmoetingsplaats was in het landschap is duidelijk terug te zien in de oude wegenstructuur. Zo was er in het verleden een rechtstreekse verbinding van het kasteel naar Soerendonk. De van Egmondlaan is hier nog een restant van:
Als je nu op google maps kijkt naar dit Cranendonckse gebied kun je eea wel herkennen.
Genoeg historie. Verder met de foto's. Hier een plataan:
Bij de platanen heeft men naambordjes geplaatst:
Waarom dat is gedaan heb ik niet kunnen vinden. Dit is nog een jong exemplaar. Platanen kunnen hele grote monumentale bomen worden die voor heel veel schaduw zorgen. Ze worden al eeuwenlang door de mens aangeplant vooral in lanen, vanwege de schaduw. Overal in Nederland staan grote exemplaren, en verder in Europa vind je monumentale kanjers met enorme afmetingen, imposante stammen en gigantische kroonprojecties van meer dan 35 meter! Bij de kasteelruiine staan ook een paar grote platanen.
Ik liep achter om de plas heen, je kon hier ahw vanaf de naadloze oever zo het water in lopen:
Achter de plas een weiland vol met grote bomen:
Aan het eind daarvan kon ik niet verder rechtdoor, het werd hier natter en er lag een sloot:
Hier ging ik linksaf naar een ander weiland:
Aan het eind hiervan weer linksaf, over een verhard zandpad:
Yes, mijn gevoel had me naar de juiste plek gebracht: daar kwam de doorwaadbare plaats in zicht:
Blik achterom:
Achter de plas een weiland vol met grote bomen:
Aan het eind daarvan kon ik niet verder rechtdoor, het werd hier natter en er lag een sloot:
Hier ging ik linksaf naar een ander weiland:
Aan het eind hiervan weer linksaf, over een verhard zandpad:
Yes, mijn gevoel had me naar de juiste plek gebracht: daar kwam de doorwaadbare plaats in zicht:
Het gebied hier is in de loop der jaren steeds droger geworden. Gegraven sloten hebben het water te snel afgevoerd, waardoor de bijzondere natuurwaarden van natte bossen en hooilanden verloren zijn gegaan. Een van de maatregelen die men heeft genomen (2016) stond in het teken van het herstellen van de hydrologische situatie zonder dat de buren daar last van ondervinden. Dat kon doordat de gemeente alle gronden rond de laaggelegen percelen zelf in eigendom heeft. Een van die maatregelen was het realiseren van deze doorwaadbare plaats:
Tussen de Broekkant en de Van Hornelaan werd de rijbaan van het Bospad verlaagd en met stenen bekleed. Zodat het water tussen de stenen kan doorstromen. Fietsers en wandelaars kunnen via een brug passeren. Voor paarden werd een bedding van zand ingericht:
Blik achterom:
De Buulder Aa die hier om het terrein van de kasteelruïne stroomt, is de laatste jaren steeds schoner geworden. Het stukje Buulder Aa tegenover de ruïne maakt deel uit van een ecologische verbindingszone. Een stukje natuur dat het ene natuurgebied (Cranendonckse bos) met het andere (de Vloeten) verbindt:
Langs de beek zijn daarom veel bomen geplant op de plaats waar eerst landbouwgrond was. Bij het bruggetje staan enkele enorme platanen, herkenbaar aan de vlekkerige gele schors.
Deze bomen hangen in de winter vol balletjes: de zaden. In de lente vallen ze niet naar beneden maar waaien uit als pluizen in de wind. In het gebied komen onder andere de bosuil en de boerenzwaluw voor. Die heb ik niet gezien. Maar ik zag wel iets anders in een boom: het was duidelijk geen vogeltje: ik denk dat het misschien een observatie camera is om de bosuilen te observeren.........geen idee.....
Deze bomen hangen in de winter vol balletjes: de zaden. In de lente vallen ze niet naar beneden maar waaien uit als pluizen in de wind. In het gebied komen onder andere de bosuil en de boerenzwaluw voor. Die heb ik niet gezien. Maar ik zag wel iets anders in een boom: het was duidelijk geen vogeltje: ik denk dat het misschien een observatie camera is om de bosuilen te observeren.........geen idee.....
Ik kwam aan bij het knuppelpad:
Om door het nattere deel te kunnen lopen:
Nestkast voor bosuilen:
Naast bos uilen vertoeven hier ook bos muizen:
Akkerland:
Het Bospad:
Ik ben hier in de buurt nog op zoek gegaan naar de fundering van de pachthoeve Boschhoef. In het kader van de bosaanplant in het Cranendoncksbos in 1787 werd daar een eenvoudige boswachterswoning gebouwd, waarvan de plattegrond bewaard bleef. De kadasterkaart van 1828 toont deze woning in het Cranendonks Bos als een klein gebouwtje gedekt met pannen.
Later blijkt dat een boerderijtje geworden te zijn. Het was toen, evenals de omliggende bossen, eigendom van burgemeester Alexander Rutten, die hier vroeger veel tijd doorbracht. Ook toen hij al op gevorderde leeftijd was, ging hij hier nog dikwijls naar toe. De omgeving werd door de boeren ontgonnen. Op 31-3-1919 kwam hier in dit boerderijtje wat meestal "Boshuuske" genoemd werd, de familie Fieten-Kramers wonen vanuit Sint Odiliënberg. Grappig, ik ken die familie, want ik heb zelf ook jaren in Sint Odiliënberg gewoond. Daarom wou ik dat ook zo graag vinden.
Het Boshuuske kwam leeg te staan en is in de oorlogsjaren afgebroken. De fundering is nog vele jaren in de grond blijven zitten. De karakteristieke boswachterswoning was er niet meer. Nu worden wel nog regelmatig stenen omhoog geploegd.
Er ligt tegenwoordig wel een andere boerderij met de naam Boschhoeve. Het is de mange van Peer Donkers. Dat was vroeger Boerderij Bloem, Bospad 2, Soerendonk, een boerderij aan de rand van het Cranendonckse bos. Hendrik Bloem kocht hier in 1921 22 ha grond met daarop een schuur (met strooien dak) van burgemeester Alex van Uden. Hij verbouwde de schuur tot boerderij.
Via de van Hornelaan weer terug richting kasteeltje:
Bee Deals: voor meer info zie: https://www.beedeals.nl/
van Hornelaan:
De ruïnes van het kasteeltje komen weer in zicht:
De appelboomgaard van slot Cranendonck:
http://natuurfotografieanitasart.blogspot.com/2018/03/lente-in-het-cranendonckse-bos.html
Met dank aan info:
https://www.yumpu.com/nl/document/read/20581929/catalogus-cultuurhistorische-inventarisatie-erfgoedkaart-/89
Dit was een leuke wandeling, ondanks dat het berekoud was. Ik ben blij dat ik het knuppelpad en de doorwaadbare plaats had gevonden. Toch een beetje eenhistorisch rijk bos hier.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten