maandag 16 oktober 2017

Herfst en 26 graden warm...paddestoelen in Hugterheide Maarheeze deel 1

Vandaag zou een historisch warme dag worden: 26 graden, en dat terwijl we 16 oktober op de kalender hebben staan en het al herfst is. Een uitgesproken dag dus om de bossen in te gaan en mooie paddestoelenfoto's te maken.
Op de site van VVV Midden Limburg vond ik een mooie wandelroute : de zgn Hugterheide route in Maarheeze. Deze is dik 4 km lang en duurt ongeveer een uur.....als je doorloopt. Als je foto's gaat maken duurt dat natuurlijk veel en veel langer.
Aangezien ik foto's wou maken heb ik een klein deel gelopen, de start bij knooppunt 44 aan de Fazantlaan. Bij de kruising met de Grashutdijk rechtsaf gegaan en door het heidegedeelte onder de electriciteitsmasten door tot halverwege de weg teruggelopen, (dit was geen begaanbaar wandelpad), toen dwars door het bos rechtsaf ( ook geen begaanbaar pad) weer naar de vast weg terug. (zie stippellijn) op tweede kaartje.



De Site vertelt als volgt over deze route, die ik beslist eens helemaal uit ga lopen:
Hugterheide route - Blauw

https://vvvmiddenlimburg.nl/nl/locatie/hugterheide-route-blauw

Lengte 4,2 km. Deze route brengt je aan de westkant van het Weerterbos. Je komt ook bij de uitkijktoren van het Weerterbos, waar je reeen en edelherten kunt zien. Ook passeer je het grenskerk monument. Verder wandel je voornamelijk door bossen.
Het bosgebied ligt op een zandrug die in zuidelijke richting doorloopt naar de Weerter- en Budelerbergen.
De blauwe wandelroute start aan de parking op het einde van de Fazantlaan (Cranendonck).
Ondanks de naam Hugterheide wandel je voornamelijk door bossen. Naaldbossen werden hier aangeplant om het stuifzand tegen te houden. Er zijn nog wel loofbosjes en beheerder Brabants Landschap schakelt over naar een zomereiken-berken bos. Dat is niet alleen voor de wandelaar afwisselender, maar ook de vogels hebben er alle baat bij. Denk maar aan de boomklever, geelgors of zwarte mees.
Duur wandeling: ca. 1u05
Landschap: bos (loofbos/naaldbos)

Nou: vogels heb ik niet gezien, wel gehoord. Maar het doel van deze wandeling was natuur en paddestoelenfoto's maken, en genieten van al dat moois en de rust natuurlijk. Want wat was het hier mooi. Het is ook een druk bezochte route voor hondeneigenaren, want overal lag hondenpoep te schimmelen, dus je moest goed uitkijken dat je niet in de hondenpoep ging staan of zitten bij het foto's maken. Maar goed, ook die mensen mogen genieten natuurlij
Het wordt een heel lange blogpost want ik heb heeeel veel foto's gemaakt.

Langs dit pad stond al het moois. Af en toe ook even van het padje af de berm in gestapt, want ook daar was veel moois te zien. Het stikt er van de paddestoelen, je moet uitkijken dat je niks vertrapt, want ze hebben vaak ook de kleuren van de bladeren. Zoals je kunt zien loof en dennenbos, dus er was een variëteit aan paddestoelen.


De eerste die ik tegenkwam was deze mooie Papil Russula ( Russula Coerulea):

De hoed is wijnrood tot paars en soms paarsbruin tot bruin. In het midden is de kleur donkerder. Jonge papilrussula’s hebben een duidelijke pukkel (een papil) in het midden van de hoed. Oudere exemplaren zijn vlak tot trechtervormig en de hoed heeft dan juist een dal in het midden, waar de papil nog zichtbaar is. De plaatjes staan vrij dicht opeen en zijn bleek okerkleurig. De papilrussula is te vinden in naaldbossen, vooral onder dennen en ze komt vaak in groepjes voor:


Hier ligt er eentje om dus kun je heel mooi de witte steel en lamellen zien:
Niet te verwarren met de Purperrrode Russula, die heeft een roodachtige steel en geelachtige lamellen, of de Roze Russula, die heeft een zachtroze kleur en spierwitte steel:


De volgende foto's zijn van de Vliegenzwam, maar naarmate die ouder wordt neigt hij naar oranje, en dat samen met de zon erop maakt deze prachtige herfstfoto's (ze zijn niet bewerkt):


Ook hier weer zijn mooie details te zien, zoals de lamellen en de velumresten, die wel op kleine wratjes lijken:


Dieren zoals slakken,kevers, muizen, konijnen en eekhoorns eten ook paddestoelen. Naaktslakken bijvoorbeeld zijn dol op eetbare paddestoelen. Eekhoorns zetten eerst even hun tanden in een paddestoel en gaan dan weer weg. Kleine paddestoeltjes worden door hen geplukt en meegenomen. Het lijkt er dus op dat hier een eekhoorn heeft geproefd:


Dit was ook heel erg mooi om te zien: in een stukje boomstronk groeit een paddestoel, maar hij past er duidelijk niet meer in en zoekt zich toch een weg naar buiten. Ook groeien er diverse soorten mos op de stronk; prachtig wat een diversiteit aan levende organismen op zo'n klein stukje hout:


Dit lijkt de Kaneelkleurige Melkzwam (Lactarius Quietus). Melkzwammen zijn te herkennen aan het melksap dat vrij komt bij beschadiging, maar dat wist ik natuurlijk niet en dan nog zou ik hem niet beschadigen om daar achter te komen:


En dan de Panter Amaniet ( Amanita  Pantherina) ook zo'n prachtige paddestoel.
Deze dodelijke amaniet is gemakkelijk herkenbaar aan de witte pyramidevormige plakjes (velumresten) die regelmatig over de hoed verspreid liggen. De hoedrand is gestreept en gegroefd en rond de steel hangt een rafelige ring. 
Is makkelijk te verwarren met de Grauwe Amaniet (gestreepte ring) en de Parelamaniet (ongegroefde hoedrand), ik moest ook heel goed op de kenmerken letten:

Duidelijke pyramideachtige vlekjes en rafelige witte ring:




Duidelijk gestreepte en gegroefde hoedrand:


Dat determineren valt niet mee maar is toch best wel leuk en leerzaam en het is natuurlijk tof als het je gelukt is je paddestoel van de juiste naam te voorzien!

Wat je ook veel ziet in het bos, nu men omgevallen bomen laat liggen, zijn de korstmossen op de bomen. Korstmossen zijn samenlevingsvormen van algen of cyanobacteriën (blauwwieren) met een schimmel. Dit is b.v. het boomkorstmos (Parmelia Caperata) :


Ik zal nog een keer een aparte blogpost wijden aan de korstmossen. De korstmossen vermeerderen zich ook dmv sporen. In de natuur schitteren ze als bodembedekker, hangend aan takken of bedekking van stammen.  Het bestaat uit lapjes van grijs, rondachtig loof. Alleen in gebieden die niet te lijden hebben van luchtverontreiniging groeit dit korstmos. Op de uiteinden van het loof vormen zich bruine, platte sporen. Vooral op vochtige beschaduwde stammen hecht dit mos zich. In goede omstandigheden dus kan een stam er plaatselijk mee zijn begroeid.


 Dit vind ik een van de mooiste foto's van vandaag, weliswaar weer van de Vliegenzwam maar prachtig door de herfsttinten en de diverse stadia van de paddestoel in 1 picture:




Dit is de Gewone Krulzoom ( Paxillus Involutus):


De Gewone Krulzoom herken je in eerste instantie aan de omgerolde hoedrand. Later krijgt de hoed een iets ingedeukt centrum. Bij vochtig weer is de hoed wat kleverig. De lamellen lopen boogvormig af op de steel. De kleur van de hoed en de lamellen is geelbruin. Bij kneuzing verkleuren ze naar (rood)bruin. Groeit vooral op heidevelden en in bossen. Heel soms op sterk rottend hout.


Mooie collage gemaakt in Photoscape van de Vliegenzwammen:


Met deze foto als een van de mooiste van vandaag:


Dit is onmiskenbaar de Gele Aardappelbovist (Scleroderma Citrinus):


De gele aardappelbovist is een onregelmatige knolvormige paddenstoel met een doorsnede van 4 tot 10 centimeter. De groengele tot okerkleurige buitenzijde is ruw schubbig. Hij komt algemeen voor in Nederland. Hij behoort tot de buikzwammen. Dit zijn paddenstoelen waarbij aan de bovenzijde van het vruchtlichaam een opening ontstaat waardoor de sporen door regendruppels of aanraking kunnen ontsnappen. deze heeft zijn sporen dus duidelijk al vrijgegeven.

Dit soort bundeltjes heb ik al vaak gezien, maar welke soort het is weet ik niet zeker: ik denk de Dennenzwavelkop (Hypholoma Capnoides):


Ze groeit in dichte groepen op dood naaldhout. De gewelfde hoed is bleek okerkleurig met een geelbruin centrum en een lichtgele randzone. De plaatjes die aan de onderkant van de hoed zitten zijn in het jonge stadium crèmekleurig en verlopen naar grijzig lila of olijfzwart.


Dit is de Kleine Aardappelbovist: 


Zoals de naam aangeeft (aardappelbovist), komen vorm en afmetingen treffend met die van een aardappel overeen. Hij is meestal niet groter dan een mandarijntje (tot 10 - 12 cm breed en 6 cm hoog). Het knolvormige vruchtlichaam heeft een geelwitte  kleur. Een aardappelbovist heeft geen steel maar wel verankerd met donzige 'worteltjes'. Rijpe aardappelbovisten scheuren bovenaan open.


Ongelooflijk hoeveel paddestoelen er zijn dit jaar, overal waar je kijkt zie je ze:


Toen sprong er plots een boskikkertje opzij, hij was ongeveer 3 cm groot:


Ik heb de foto uitvergroot:


Het boskikkertje bereikt een lichaamslengte van 3,5 tot 7 centimeter, de vrouwtjes worden gemiddeld iets groter dan de mannetjes. Meestal is de kleur egaal bruin, roodbruin of grijs met zeer duidelijk zichtbare streep-achtige huidplooi en soms een aantal kleurenstrepen op de rug, de buik is meestal wit. Vrouwtjes zijn vaak helderder gekleurd en missen de vergrote knobbel op de duim die de mannetjes hebben. Het trommelvlies, ook wel tympanum genoemd, is erg klein, een grote driehoekige oogvlek loopt van de snuitpunt tot achter het tympanum, met hieronder meestal een gele tot witte streep.
Wat ook wel leuk is om te vermelden, is dat de overwegend bruine kleur van deze soort samen hangt  met de overwegend landbewonende levenswijze; voor de voortplanting is de kikker aan oppervlaktewater gebonden, maar de rest van het jaar kan de deze soort ook kilometers verderop gevonden worden want er wordt altijd op het land gejaagd. Daarom komen de kleuren overeen met de bladerlaag waar de kikker in leeft, de dorsolaterale lijsten (huidplooien) aan weerszijden van de rug doen denken aan bladnerven.
Leuk dat dit kleine beestje ook even mijn pad heeft gekruisd.

De volgende paddestoel is omiskenbaar een boleet...maar ja...welke???? Ik denk eigenlijk de Gewone Heksenboleet (Boletus Erythropus):


De gewone heksenboleet is een fraaie gaatjeszwam. De hoed kan een diameter van 5 tot 15 cm bereiken. Hij is gewelfd, aan de bovenzijde  bruin of donkerbruin van kleur, soms met wat roodachtige tinten, en in jonge toestand fluwelig van textuur, maar later kaal. De poriën onder de hoed zijn klein,  bij zeer jonge vruchtlichamen oranje maar spoedig vuurrood en verkleuren blauw bij druk of beschadiging. Ze steken als "korreltjes" uit de hoedonderzijde. De steel van de paddenstoel is dik en ziet er vooral bij jonge exemplaren "buikig" uit. Bij veroudering van het vruchtlichaam wordt hij slanker.  De achtergrondkleur van de steel is geel, maar er liggen verspreide rode schubjes op. In tegenstelling tot andere boletensoorten is er bij de heksenboleet geen gaasvormig netwerk op de steel aanwezig. Heksenboleten kunnen al in het voorjaar (in juni), maar ook in de zomer of in de herfst (tot eind oktober of begin november) verschijnen. Ja...ik denk wel dat dit hem is.


Mooie collage gemaakt van nog jonge Vliegenzwammen:


Vliegenzwammen kennen verschillende stadia. Ze beginnen als een soort ei, waar de paddenstoel uit tevoorschijn komt:


Aanvankelijk is de zwam nog bolvormig, zoals hier maar later strekt de hoed zich uit en wordt hij platter: 






Naarmate de zwam ouder wordt, hoe doffer of bleker de hoed en ook komen er vaak scheuren in. Regen doet de paddenstoel geen goed, de kleur verbleekt en de witte stippen spoelen weg.


Maar wat voor stadium dan ook: het blijft een mooie, bijzondere, misschien wel de meest favoriete paddestoel van allemaal:


Telkens na een paar stappen zag ik weer andere paddestoelen:
Dit is denk ik de Fuweelboleet (Boletus Subtomentosus):


Boleten zijn vlezige paddenstoelen met een steel en hoed. In plaats van plaatjes hebben boleten gaatjes onderaan de hoed. In deze gaatjes (die vrij diep zijn en ook buisjes worden genoemd) worden de sporen gevormd. Verder is deze groep zeer divers, vandaar ook het groot aantal geslachten dat onder de naam “boleten” valt.

Heb een collage gemaakt met Photoscape:


Nog een keer de mooie Panter Amaniet:


Detailopnames:


Ik zag overigens nog een paar witte paddestoelen, zo op het eerste gezicht boleten, maar ik heb niet kunnen ontdekken welke soort het is:


Het lijkt of deze verkleurt naar bruin;


Misschien een schimmel op de paddestoel?


Uiteindelijk zal dit de kastanjeboleet zijn:


En dan natuurlijk het alom bekende Gewon Eekhoorntjesbrood (Boletus Edulis) :
hoef ik niet verder te beschrijven, die kennen we al:


Ook een van mijn mooiste foto's van vandaag:


Het is zo mooi dat men de natuur haar gang laat gaan tegenwoordig:


Hierop groeit de Platte Tonderzam (Ganoderma Lipsiense);
Hij komt gedurende het hele jaar algemeen voor op stammen en stronken van loofbomen:


Het bos lijkt zo rommelig, maar ik vind het niet storend, als je goed kijkt zie je dat "dood spul" als het ware "ook leeft".


Zelf uit het mos op de dode boom kruipen piepkleine paddestoeltjes:


Eventjes geen paddestoelen maar een paar omgevingsbeelden. Prachtig gezicht toch?






Zonnestralen die door de bomen schijnen:




Onder de boom gaan staan en dan omhoog kijken naar de stralend blauwe lucht levert ook leuke foto's op:




Deze viel echt op, niet alleen vanwege de witte kleur, maar hij was best groot, ik denk dat het de giftige Bostrechterzwam ( Clitocybe Phyllophila) is:


Deze zwam leeft van vergane bladeren en komt algemeen voor op de bodem van bossen. De hoed is gewelfd, golvend en wit, soms vleesachtig wit. De steel is hol aan een verdikte basis.


Of dit er ook een is????


Collage in Photoscape van een aantal bruine kleine paddestoelen waarvan ik de naam niet exact weet:


Deze behoort ook tot een van mijn mooiste foto's: toen ik haar zag had ik even een "wow" moment, zo klein als ze was kruipend uit een openingetje van een dode boomstronk:


Ze behoort tot de groep Mycena's: kleine, sierlijke, langgesteelde, dunvlezige, saprotrofe Plaatjeszwammen, met gewelfde of klokvormige hoedjes met een (doorschijnend) gestreepte rand en met bleke lamellen.

En toen zag ik de tot nu toe meest vreemde paddestoel die ik heb gezien:


Wat zou dit zijn? Een zwam, een boleet, waar begin ik om hem te determineren? Toch maar via mijn foto plaatjes vergelijken op google. Mijn conclusie is dat het de zwavelzwam moet zijn (Laetiporus sulphureus):

De zwavelzwam is een grote houtzwam die is opgebouwd uit een toef vlezige spatelvormige hoeden. Vooral in het beginstadium van hun ontwikkeling bezitten de hoeden allerlei gradaties van witte, gele en oranje kleuren met overgangen daartussen. In een later stadium verdwijnen de felle kleuren.
De vruchtlichamen van de zwavelzwam verschijnen niet elk jaar. De polyporen kunnen wel 10 kilogram zwaar worden. Als het vruchtlichaam ouder wordt, wordt het bros. deze was wel 30 cm breed.

De zon speelt met de bladeren:


Nog een rondje Papil Russula's:


Het is ook een hele mooie paddestoel:


En dit? Vurig...maar geen idee:


Nogmaals de Gewone Krulzoom: ?????




Toen kwam ik aan bij een gedeelte van dit pad naar de kruising met de Grashutdijk waar aan weerszijden het open bos plaats maakt voor een dichter beplanting met naaldboompjes die erg dicht op elkaar staan. Op het satellietkaartje kun je ook zien dat het laatste deel wat dichter begroeid is.
Even een paar impressies:








Het is een fraai gezicht om ook in al die inkijkjes paddestoeltjes te zien, het had iets knussigs:




Soms waren er een soort van open plekken; die nodigden mij uit om even van het pad af te gaan en daar te gaan kijken. Want daar staan weer andere soorten dan direct aan het zandpad. 
Veel omgekapte bomen, afvalhout, afgevallen blad, maar vooral veel mossen en paddestoelen.






Het was alsof je op een zacht tapijt liep door al dat mos, heerlijk was dat. En het rook zo lekker daar.


En overal paddestoelen.....




Hier vlakbij die boom staat er weer zo een: is hij nu bruin of is hij wit? Ik ken dit fenomeen niet. Het lijkt er op dat het een soort schimmelvorming op de paddestoel zelf is ten gevolge van het vochtige en warme weer. Maar dat weet ik niet zeker.


En het lijkt me dat dit het eekhoorntjesbrood is:


Mooie omgevallen boom, begroeid met mos:


Ook hier zag ik schimmeldraden aan de minuscuul kleine paddestoeltjes die er tussen het mos op deze schors groeiden:


Het zal inderdaad de hoge luchtvochtigheid wel zijn.


Mooi hoor zoals dat dode hout langzaam wordt opgeruimd en toch nog schoonheid heeft:




Langzaam naderde ik vanaf het zandpad waarop ik liep de kruising met de Grashutdijk. Een paar omgevingsimpressies:






Van de paddestoelen die ik hier gefotografeerd heb, heb ik een collage gemaakt:


Ik ben aan de achterkant van deze boom gaan kijken of daar ook nog wat groeide:


En dat was ook zo: dit is de Echte Tonderzwam (Fomes Fomentarius):


De tonderwam is een zwakteparasiet die groeit op verzwakte of dode bomen, vooral de berk en de beuk.
Dit is misschien leuk om te vertellen:
Dikke dode bomen zijn in Nederland nog niet zeer algemeen en de zwammen die daaraan gebonden zijn, zijn dan ook relatief zeldzaam. Nog zeldzamer zijn de insecten die leven in de zwammen die leven van dik dood hout. Pas als er genoeg dood hout is met voldoende zwammen maken deze ‘dubbel afhankelijke’ insecten een kans. Er is onderzoek gedaan naar insecten die leven in deze zwammen. Het dood hout beleid lijkt zijn vruchten af te werpen. Het aantal echte tonderzwammen is enorm gestegen en in de tonderzwammen werden tientallen soorten zwametende insecten en hun natuurlijke vijanden gevonden. 

In een zwam is het eten en gegeten worden - een ecosysteem in het klein. Bijzonder!
(info bron: WUR)

Naast een collage met foto's van deze zwam wil ik ook graag nog een foto laten zien waarop het guttatiefenomeen goed te zien is:


Dit is een verschijnsel waarbij grote druppels “zweet” aan de groeirand of onder de zwam hangen. Het ontstaat als de paddenstoel in de groei grote hoeveelheden vocht opzuigt en het overschot aan water kwijt moet. Het resultaat zijn dan grote druppels vocht aan de rand van de groeiende zwam. Is het vocht dat de zwam opzuigt gekleurd door stoffen die erin zitten, dan kunnen de druppels deze kleur ook aannemen. 




Het groeit gewoon van binnen uit de dode boom:


En hier eindigt deel 1, want ik kan niet meer plaatsen op deze blogpost pagina. Er zal wel een limit op zitten. Het is ook wel een lange blogpost geworden, maar ja, ik heb ook zoveel foto's die ik graag wil laten zien.
Op naar deel 2 dan maar! 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten