dinsdag 1 januari 2019

Terugblik 2018: de paddestoelen

2018 is voorbij: tijd om terug te kijken. Ook voor vele natuurorganisaties. Hoe was het dit jaar met bepaalde flora en fauna soorten?
Er zijn nog geen publicaties te vinden over de terugblik op de paddestoelen. Maar ik denk dat iedereen het er wel mee eens is dat het geen goed jaar was voor de paddestoelen.

Paddestoelen stellen bepaalde eisen aan hun leefomgeving. Zo zijn zonlicht, een hoge luchtvochtigheid en een vochtige bosgrond (de perfecte herfstcondities) dé ingrediënten voor een gezonde paddenstoelengroei. Verschillende soorten en maten schieten dan de grond uit. Het is een teken dat de herfst is begonnen. Is er echter een koude, maar vooral droge oosten wind dan is dat geen goede conditie en zul je minder padddestoelen zien. Bewolkt weer met af en toe wat regen (vochtigheid) zijn ideaal, en al helemaal als de temperaturen nog een beetje aan de hoge kant zijn. Maar dit jaar was een jaar van extremen: of te nat en stromachtig (voorjaar), of te warm (vroege zomer) of te droog (zomer) en tot slot weer te droog (herfst) en te zacht (winter tot nu toe).

Door de droge herfst zijn er nauwelijks paddenstoelen waargenomen. Eigenlijk hebben we al vanaf april bijna geen noemenswaardige hoeveelheid regen meer gehad. Het enkele buitje wat viel maakte de kurkdroge grond er niet beter van. Het enige moment van dauw is de ochtenddauw maar zodra de ochtend vordert verdampen de waterdruppels al snel.
Je ziet het overal: in je eigen tuin, in bermen, in parken, weilanden en met name in de bossen en natuurparken: armoe troef wat paddestoelen betreft.
De weinige die er staan verschrompelen vrij snel, drogen uit, verbleken en krijgen scheuren.

Het mycelium (witte draadjes in de grond) is er wel maar heeft water nodig om te groeien tot een steeltje met hoed. Paddenstoelen die wel in vol ornaat verschenen, zoals verschillende soorten inktzwammen, hadden het moeilijk. Ze zagen er wel mooi uit, maar zakten op veel plaatsen na korte tijd als een plumpudding in elkaar door een gebrek aan water en de warmte van de zon. En door een enkel nachtvorstje wat we hadden. Alleen soorten die direct water onttrekken aan bijvoorbeeld bomen, zoals berkenzwammen, houden het wel langer vol. Die zie je dan ook nog wel, maar ook niet veel. Veelal zijn het oude zwammen van weleer.

In mijn blogpost: http://natuurfotografieanitasart.blogspot.com/2018/10/vroege-oktober-wandeling-panbossen.html staan foto's die ik gemaakt heb van o.a. deze mooie inktzwammen.

Eeb greep uit mijn paddestoelenfoto's van dit jaar:

De eerste van dit jaar: Elfenbankjes:
donderdag 20 september 2018
Wandeling Hugterheide: geen zomer maar ook nog geen herfst


Eekhoorntjesbrood:
donderdag 20 september 2018
Wandeling Hugterheide: geen zomer maar ook nog geen herfst


? lijken op tijgerbolletjes:
donderdag 27 september 2018
Wandeling Sarsven Nederweert


Vliegenzwam:
maandag 8 oktober 2018
Vroege oktober wandeling Panbossen


Inktzwammetjes:
maandag 8 oktober 2018
Vroege oktober wandeling Panbossen


Russula:
maandag 8 oktober 2018
Vroege oktober wandeling Panbossen


Berkenvoetzwam:
maandag 8 oktober 2018
Vroege oktober wandeling Panbossen


Weer die tijgerbolletjes haha
maandag 8 oktober 2018
Vroege oktober wandeling Panbossen


?
vrijdag 12 oktober 2018
Bisonbaai wandelen


?
maandag 12 november 2018
Herfst op het Sarsven


?
vrijdag 16 november 2018
Wandeling Hugterheide in de mist


?
vrijdag 16 november 2018
Wandeling Hugterheide in de mist


Zwavelkopzwammetjes:
vrijdag 16 november 2018
Wandeling Hugterheide in de mist


?
vrijdag 16 november 2018
Wandeling Hugterheide in de mist


?
vrijdag 16 november 2018
Wandeling Hugterheide in de mist


Eikenzwam:
donderdag 22 november 2018
Kasteeltje Cranendonck, omgeven door herfstpracht maar ook nog bloeiende zomerbloemen


?
donderdag 13 december 2018
De Panbossen gehuld in rijp


?
donderdag 13 december 2018
De Panbossen gehuld in rijp


Tonderzwam:
donderdag 13 december 2018
De Panbossen gehuld in rijp


Russula:
Donderdag 13 december 2018
De Panbossen gehuld in rijp


Franjehoedjes:
donderdag 13 december 2018
De Panbossen gehuld in rijp


Mycene:
donderdag 13 december 2018
De Panbossen gehuld in rijp


Franjezwam:
donderdag 13 december 2018
De Panbossen gehuld in rijp


Oranjegeel koraalzwammetje:
donderdag 13 december 2018
De Panbossen gehuld in rijp


Russula:
zaterdag 22 december 2018
Wandeling Weerterbos via Onderstalweg


Elfenbnkjes:
donderdag 13 december 2018
De Panbossen gehuld in rijp


?
zaterdag 29 december 2018
Wandeling Weerteerbos via Hoogbosweg


Eikenzwam:
donderdag 13 december 2018
De Panbossen gehuld in rijp


Gewone krulzoom:
donderdag 13 december 2018
De Panbossen gehuld in rijp


Berkenzwam:
donderdag 13 december 2018
De Panbossen gehuld in rijp


Berkenzwam:
donderdag 13 december 2018
De Panbossen gehuld in rijp


Zwavelzwam:
donderdag 13 december 2018
De Panbossen gehuld in rijp


Zoals te zien: in vergelijking met vorig jaar waarin ik tal van kleuren en vormen had kunnen fotograferen zijn het nu enkel beige en bruine paddestoelen muv het gele koraalzwammetje en de inktzwammen. Niet echt schreeuwend mooi om het zo maar eens te zeggen. En moeilijk te determineren! Vandaar de vele vraagtekens.

Wat betekent dit extreme droge jaar nu voor de paddestoelen?
De gevolgen op lange termijn zijn moeilijk te voorspellen. Paddestoelen slaan wel eens een jaartje over maar de gevolgen van langdurige, extreme droogte op het ondergrondse mycelium zal de komende jaren blijken. Waarschijnlijk zullen de gevolgen per soort verschillend zijn. Om dat vast te stellen is nog niet zo eenvoudig.

In ons land komen ruim 5000 soorten paddenstoelen voor waarvan een groot aantal in Oost-Nederland. Volgens onderzoek van de NMV: de Nederlandse Mycologische Vereniging, een vereniging van paddestoelen-onderzoekers, staat inmiddels 62 procent van 1800 goed onderzochte soorten op de rode lijst van kwetsbare of bedreigde paddenstoelen. Oorzaken:

  • plukken van paddenstoelen 
  • achteruitgang van geschikte groeiplaatsen
  • verzuring van de bodem door overschot aan meststoffen
  • verdroging van de bodem 

Het laatste is al jaren gaande als gevolg van ontwatering. Overal in Nederland wordt het water na een regenbuitje  te snel afgevoerd via sloten, beken en rivieren waardoor de grondwaterstand sterk daalt. Bijna alle beken hebben de hele zomer droog gestaan. De gevolgen waren al meteen zichtbaar: ijsvogels lieten zich niet meer zien omdat ze in beken nauwelijks nog een visje konden vangen en waar zijn zeldzame vissoorten, zoals de beekprik gebleven?

We moeten meer regenwater vasthouden, grondwaterreserves aanleggen. De waterschappen, maar wij allemaal moeten echt aan de slag om dit te bewerkstelligen. En niet alleen voor de paddestoelen.

Bescherming van de paddestoelen.
Er zijn voor heel veel bloemen, planten en dieren al zgn Rode Lijsten. In 2010 werd er nog geen enkele paddestoel beschermd.
Hoewel in Nederland vele planten, vogels, reptielen, amfibieën, vissen en insecten werden beschermd door de Flora en Faunawet was dat toen nog steeds niet het geval voor enige soort paddenstoel. En dat terwijl er in Nederland paddenstoelen voorkomen die in ons land een groot deel van hun Europese verspreidingsgebied hebben!

De Rode Lijst voor paddenstoelen was voorheen opgenomen in het besluit Rode Lijst paddenstoelen en nu in het besluit Rode Lijsten. Rode Lijsten zijn lijsten waarop per land (of deel daarvan) de in hun voortbestaan bedreigde dier-, planten- en schimmelsoorten (paddenstoelen en korstmossen) staan.

Plaatsing op de Rode Lijst betekent niet automatisch dat de soort beschermd is. Daarvoor is opname van de soort in de Flora- en faunawet nodig. De Rode Lijsten hebben daarvoor wel een belangrijke signaalfunctie. Een vermelding op een Rode Lijst geeft een indicatie over hoe het een soort vergaat, het is geen indicatie over de zeldzaamheid. De Rode Lijsten zijn samengesteld aan de hand van twee criteria, te weten de zeldzaamheid en de trend in het verloop van de talrijkheid. Er worden de volgende acht categorieën onderscheiden, met de bijbehorende trend en zeldzaamheid:



De Rode Lijsten worden regelmatig, bijvoorbeeld eens in de 10 jaar, bijgewerkt.
Wat betreft de Rode Lijst Paddenstoelen:
de Soort staat vermeld op de Rode Lijst voor de soortgroep paddenstoelen. De mate van bedreiging is verdeeld over de volgende categorieën: verdwenen uit Nederland, ernstig bedreigd, bedreigd, kwetsbaar, gevoelig.
Op de Rode Lijsten staan, naast de bedreigde soorten, beschermingsmaatregelen om deze soorten weer in aantal te laten toenemen. Doordat overheden en terreinbeherende organisaties bij hun beleid en beheer rekening houden met de Rode Lijsten wordt gehoopt dat van de nu bedreigde organismen er over tien jaar een aantal niet meer bedreigd zullen zijn en dus van de Rode Lijst afgevoerd kunnen worden.

Dit jaar geeft PostNL de postzegelserie Beleef de natuur uit. Elk seizoen kent een eigen vel met 10 postzegels. Vandaag verschijnt de vierde en tevens laatste reeks postzegels van dit jaar. Deze herfsteditie van de postzegelserie is gewijd aan paddenstoelen.

paddenstoelen

Op de herfstpostzegels staan 10 soorten paddenstoelen die we in ons land kunnen tegenkomen. De gebruikte foto’s zijn ‘portretten’ van deze paddenstoelen in hun natuurlijke omgeving. De meeste foto’s lopen bijna onmerkbaar door op de aangrenzende postzegel. Daardoor is er een natuurlijk contact tussen de paddenstoelen ontstaan alsof ze naast elkaar in hetzelfde bos voorkomen, wat in werkelijkheid niet het geval is. Met deze postzegelserie brengt PostNL een ode aan de verscheidenheid van de natuur in ons land.

Een leuk initiatief maar laten we die verscheidenheid dan ook met z'n allen in stand proberen te houden!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten